Əbdürrəhman Vəzirov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Əbdürrəhman Vəzirov
Əbdürrəhman Vəzirov.jpeg
bayraqAzərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibibayraq
21 may 1988 — 18 yanvar 1990
Sələfi Kamran Bağırov
Xələfi Ayaz Mütəllibov
bayraqSSRİ-nin Pakistan İslam Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiribayraq
16 may 1985 — 13 iyul 1988
bayraqSSRİ-nin Nepal Krallığında fövqəladə və səlahiyyətli səfiribayraq
7 sentyabr 1979 — 12 iyun 1985
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 26 may 1930(1930-05-26)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 yanvar 2022(2022-01-10)[1] (91 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Partiya
Təhsili
Atası Xəlil Vəzirov
Anası Tovuz Vəzirova
Həyat yoldaşı İrina Konstantinovna Vəzirova
Uşağı Eldar Vəzirov
Təltifləri "Oktyabr inqilabı" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Xalqlar dostluğu" ordeni "Şərəf nişanı" ordeni

Əbdürrəhman Xəlil oğlu Vəzirov (26 may 1930, Bakı – 10 yanvar 2022[1], Moskva) — Azərbaycan-sovet dövlət və siyasi xadimi, SSRİ diplomatı. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 13-cü birinci katibi (1988–1990), SSRİ-nin Nepalda (1979–1985) və Pakistanda (1985–1988) fövqəladə və səlahiyyətli səfiri.

Əbdürrəhman Vəzirov SSRİ tarixində səfir vəzifəsinə olmuş yeganə azərbaycanlıdır.[2] Siyasi baxışlarına görə Ə.Vəzirov kompartiyaya sadiq olan əsl leninçi kommunist idi. O, Leninizm ideyalarına, bəşəriyyətin işıqlı gələcəyinin kommunizm olduğuna tam olaraq inanırdı. Vəzirov həm də H.Əliyevin qəti əleyhdarı idi.[3]

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əbdürrəhman Vəzirov 1930-cu ildə Bakının Binəqədi rayonunda (əvvəlki adı Kirov) doğulub. Hələ yeniyetmə vaxtlarından siyasətlə maraqlanmış, ingilis dilini öyrənməyə başlamışdır. 1947-ci ildə Bakı şəhər 160 nömrəli orta məktəbini bitirdikdən sonra özünün arzusu olan Moskva Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutuna qəbul aldı. Lakin ailəsinin istəyi əsasında bundan imtina edərək Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Neft və Sənaye Universiteti) energetika fakültəsinə daxil olmuş və 1952-ci ildə institutu bitirmişdir.[4] Elə həmin ildən Sov.İKP üzvlüyünə qəbul edilən Əbdürrəhman Vəzirov 1953-cü ildən təhsil aldığı institutun elektrik stansiyaları, şəbəkələri və yüksək gərginlik texnikası kafedrasının aspirantı olmuşdur. 1954-cü ilin yanvar ayında o, Azərbaycan Lenin Komsomolu Gənclər İttifaqı Mərkəzi Komitəsinin (LKGİ MK) təbliğat üzrə katibi, 1955-ci il dekabrın 16-da Azərbaycan komsomolunun XX qurultayında Azərbaycan LKGİ MK-nın ikinci katibi, 1957-ci ilin yanvar ayında isə birinci katibi seçilmişdir. O burada olarkən Mixail Qorbaçovla birlikdə çalışmışdı və onların tanışlığı buradan başlamışdı.[5]

Fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

1970–74-cü illərdə o vaxt respublikanın rəhbəri olan Heydər Əliyevin təyinatı ilə Vəzirov Gəncə şəhəri KP Birinci Katibi vəzifəsində işləyib. Vəzifədə işləyərkən insanların yaddaşında qeyri-ordinar davranışı, xalqla canlı təması, Moskvaya təyyarə reysi açması, rüşvətsiz fəaliyyətiylə qalıb. Sonra isə 1974-cü ildən 1976-cı ilə qədər Azərbaycan KP MK sənaye şöbəsinin rəhbəri kimi çalışıb. 1976–79-cu illərdə SSRİ-nin Kəlkətə şəhərindəki konsulluğunda baş konsulu olub. 1979–1985-ci illərdə SSRİ-nin Nepaldakı səfiri olub. 1985-ci ildə Mixail Qorbaçov Əbdürrəhman Vəzirova Azərbaycana rəhbərlik etməyi təklif etmişdi. Lakin diplomatik işi daha üstün tutan Vəzirov o vaxt bu təklifdən imtina etdi. Buna səbəb kimi Azərbaycanda mövcud olan klan-korrupsiya sistemi və yerlibazlıq şəraitində işləyə bilməyəcəyini göstərdi və əvəzində Azərbaycanı tərk edərək SSRİ-nin Pakistandakı səfiri işləməyi seçdi. Bu vəzifədə olarkən SSRİ qoşunlarının Əfqanıstandan çıxarılmasına, həmçinin Əfqanıstanda mücahidlərə əsir düşmüş sovet əsgərlərinin Pakistan vasitəsilə əsirlikdən buraxılmasına dair danışıqlarda aktiv iştirak edirdi. Vəzirovun 10 ildən artıq müddətində Azərbaycandan kənarda siyasi fəaliyyət göstərməsinə görə Moskvada onu korrupsiyadan uzaq olan biri kimi qəbul edirdilər və Azərbaycanda korrupsiyanı aradan qaldırmaq üçün onu ölkəyə rəhbər təyin etmək fikrində idilər.[6] İkinci dəfə Vəzirova 1988-ci ildə Azərbaycana rəhbərlik etmək təklif edildi və Vəzirov "partiyaya kömək naminə" bu təklifi qəbul etdi.[7] Qorbaçov həm Ermənistan SSR-də Suren Arutyunyanı, həm də Azərbaycan SSR-də Ə.Vəzirovu eyni vaxtda birinci katib təyin etməklə bu respublikalarda qaynamaqda olan millətçilik hərəkatlarının yeni başçılar vasitəsilə qarşısını almağa ümid edirdi. Lakin bir neçə ay sonra, SSRİ Ali Sovetinin 18 iyul 1988-ci il iclasında Qorbaçov özü Arutyunyan da daxil olmaqla erməni rəhbərliyini millətçilərlə əlbir olmaqda, yenidənqurmaya qarşı çıxmaqda ittiham edir, onları azərbaycanlı həmkarları kimi "beynəlmiləlçi" olmağa çağırırdı.[8]

Azərbaycan KP MK Birinci Katibi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycana rəhbərliyə gəldikdən sonra məsuliyyətsiz qüvvələrin bütün gücləri ilə cəmiyyəti çalxalamaq, respublikanı zəiflətmək cəhdlərindən dəhşətli sarsıntı keçirdim. Tarixdə çox az nümunə var ki, təcavüzkar niyyətlər qarşısında qalmış xalq toparlanmadı, öz sıralarına bütün resursları birləşdirmədi. Təəssüf ki, Qarabağ münaqişəsi bizim xalqın birləşməsi üçün təyinedici leytmotiv olmadı. Ermənilərə qarşı bir yumruq kimi vahid cəbhədə çıxış etmək əvəzinə əlimiz açıq qaldı.

Əbdürrəhman Vəzirov, Parterin ilk cərgəsində memuar kitabı.[9]

Ə.Vəzirov 1988-ci il mayın 21-dən 1990-cı il yanvarın 20-dək Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1-ci katibi olmuşdur. Vəzirov özü 12 il xaricdə işlədikdən sonra Azərbaycana qayıdanda bu müddət ərzində respublikada Kommunist Partiyasının nüfuzunun necə ciddi sarsıldığını, mövqelərinin zəiflədiyini müşahidə etdi. Onun fikrincə Partiyanın sıralarında çoxlu sayda karyera adamları, təsadüfi insanlar var idi. Vəzirovun Azərbaycana rəhbər təyin olunmasını əhali əvvəlcə çox müsbət qarşıladı, ondan xüsusilə Qarabağ məsələsində nə isə yaxşı bir iş gözləyirdilər. Onun birinci katib təyin olunmasından sonra ölkə rəhbərliyi sıralarında korrupsiya səviyyəsi azaldı, yerliçiliyin aradan qaldırılmasına başlandı. Novruz bayramına rəsmi bayram statusu verildi. Vəzirov həm də respublikada komputerləşmənin genişlənməsinə çağırırdı. Lakin getdikcə ona qarşı münasibət mənfiyə doğru dəyişdi. Vəzirovun nitq qabiliyyəti də çox bərbad idi, Azərbaycan dilində düzgün və səlis danışa bilmirdi. Bundan başqa Vəzirov əvvəlki illərdə Azərbaycana rəhbərlik etmiş H.Əliyevin dövründə baş vermiş korrupsiya hallarının ifşa edilməsi üçün kampaniya başlatmışdı. Lakin Qarabağdakı kəskin münaqişə fonunda Vəzirovun erməni separatizminə qarşı deyil, H.Əliyevə qarşı mübarizə aparması xalqda Vəzirova qarşı kəskin etiraz formalaşdırdı.[10] Bu dövrdə Moskvanın dəstəyi ilə Dağlıq Qarabağda ermənilərin separatçı hərəkatı alovlanmış, azərbaycanlıların doğma torpaqlarından qovulmasına başlanılmışdır. Vəzirov həmçinin o zaman ölkədə kəskinləşən siyasi mübarizəni küçə və meydanlardan çıxararaq parlamentə, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin iclas salonuna keçirmək istəyirdi. Ancaq Vəzirovun bu təşəbbüsü uğurlu alınmadı. O, kosmopolit idi, xalqlar dostluğunun tərəfdarıydı. Bakıda fəaliyyət göstərən "Xalqlar dostluğu" metro stansiyasına müvafiq ad onun təşəbbüsü ilə artıq erməni-azərbaycanlı dostluğunun pozulduğu illərdə verilmişdi. Lakin bu hərəkət ermənilərin Azərbaycana qarşı separatizm, etnik təmizləmə, torpaq davası apardıqları bir vaxtda xalqın prizmasından çox pis görünürdü. Vəzirovun məqsədi Qarabağda yaranmaqda olan münaqişəni güc yoluyla deyil, danışıqlarla aradan qaldırmaq idi.[11] Lakin hər dəfə Ermənistan SSR ilə Qarabağ məsələsini müzakirə etməyə çalışan Vəzirova Ermənistan rəhbərliyi yalnız bir kəlmə ilə cavab verirdi: "Qarabağı bizə verin!". 7 dekabr 1988-ci ildə Ermənistanda baş vermiş dəhşətli Spitak zəlzələsindən sonra Ə.Vəzirov iki respublika arasındakı qarşıdurmanı aradan qaldırmaq ümidi ilə Ermənistana genişmiqyaslı yardım kampaniyası başlatdı. Özünün iqtisadi vəziyyəti ağır olmasına baxmayaraq Azərbaycandan Ermənistana axtarış-xilasetmə qrupu, 25 min ton yanacaq, 860 ton bitum, 40 min ton mazut, 330 ton sürtkü yağları, çoxlu sayda tikinti texnikası, çadırlar, bir neçə ton sabun, bitki yağı və qida məhsulları göndərdi. Lakin Vəzirovun bu təşəbbüsü də uğursuz alındı. Ermənistan nəinki Qarabağa olan iddialarından əl çəkmədi, üstəlik Azərbaycandan verilmiş başsağlığı belə Ermənistanda heç bir yerdə dərc olunmadı. Azərbaycandan göndərilmiş donor qanlar Ermənistanda məhv edildi, azərbaycanlı axtarış qrupunu isə öz texnikalarının təkərlərini yumağa məcbur edirdilər ki, "Azərbaycanın heç bir tozu belə Ermənistanı çirkləndirməsin."[12]

Uzun müddət Azərbaycanda yaşamadığı üçün respublikanın problemlərini çox səthi başa düşən Vəzirov, alovlanmaqda olan millətlərarası münaqişəyə öz effektivliyini tamamilə itirmiş keçmiş "beynəlmiləlçi" mövqelərindən yanaşırdı ki, bu da təbii ki, onun kobud səhvi idi.[13] 1987–1991-ci illərdə Amerikanın SSRİ-dəki səfiri olmuş, həmçinin 1989-cu ildə Bakıya səfər edərək Vəzirovla görüşmüş Cek Metlok "İmperiyanın ölümü" kitabında Vəzirov haqqında belə yazır: "Əbdürrəhman Vəzirovun on illərlə Azərbaycana başçılıq edən Heydər Əiyev hakimiyyət maşını ilə birbaşa əlaqəsi yox idi. Vəzirov, bəlkə də, bir çıxış yolu tapa bilərdi, lakin o, sərbəst hərəkət etmək imkanına malik deyildi. O, Moskvanın passivliyi və vətənində qaynayan siyasi ehtiraslar arasında sıxışıb qalmışdı".[2]

Vəzirovun dövründə Azərbaycan ərazisində bir çox qanlı qarşıdurmalar bar verdi ki, Vəzirov hakimiyyəti bunların qarşısını almaqda tam acizlik göstərirdi. Bu qarşıdurmalara Xankəndi talanları və Gəncə hadisələri aid idi. Bundan başqa, 18 iyul 1988-ci ildə SSRİ Ali Soveti Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti idarəetməsini Bakının nəzarətindən çıxararaq Arkadi Volskinin rəhbərlik etdiyi xüsusi komitəyə verdi, Ə.Vəzirov isə bunun qarşısını almaqda da heç bir fəaliyyət göstərmədi və Moskvanın qərarını dəstəklədi. Bununla da, Azərbaycanın Qarabağa nəzarəti itirməsinin əsası qoyuldu.[8] Vəzirov 1989-cu ilin avqustunda Moskvanın Qarabağ münaqişəsində Azərbaycana lazımi qədər dəstək göstərməməsini əsas göstərərək istefa məsələsini qaldırdı. Sonradan mərhum jurnalist Çingiz Mustafayevə verdiyi açıqlamada Vəzirov bildirmişdi ki, o, hakimiyyəti Xalq Cəbhəsinə verməyə hazır olub, ancaq hərəkatın bəzi liderləri çox tələsirmişlər.[3] Həmin ilin dekabrında yenə təkrar olaraq istefa vermək istədiyini bildirdi. Vəzirov Qarabağ münaqişəsində ermənilərin separatçılıq və terrorçuluq fəaliyyətinin qarşısını almaqda aciz olmuş, həmçinin Sovet qoşunlarının 1990-cı il yanvar ayının 20-də Azərbaycana daxil olmasının və yüzlərlə günahsız insanın qanını axıtmasının qarşısını ala bilməmişdir. Bundan başqa Vəzirov Ermənistandan deportasiya edilən azərbaycanlıların Qarabağda məskunlaşdırılmasını da təşkil edə bilməməkdə günahlandırılır. Ə.Vəzirov isə bunu qaçqınların özlərinin Qarabağda ermənilərlə birgə yaşamaqdan imtina etmələri ilə əlaqələndirirdi. Vəzirov həmçinin 20 yanvarda Sovet ordusunun Bakıya yeridilməsindən xəbərsiz olduğunu iddia edir və bu hadisənin baş verməsində ilk növbədə Xalq Cəbhəsini günahlandırır.[12][7]

İstefası[redaktə | mənbəni redaktə et]

1989-cu ilin payız aylarında Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinə qarşı kütləvi etiraz aksiyaları böyüməyə başladı. 1990-cı ilin yanvar ayında isə vəziyyət kritik səviyyəyə çatmışdı və Azərbaycana rus qoşunlarının yeridilməsi müzakirə olunurdu. Vəzirov rus qoşunlarının Bakıya yeridilməsindən 2 gün öncə, 18 yanvarda istefa vermiş və Moskvaya qaçmışdır.[14] Onun istefası günü baş verənlər haqqında ziddiyyətli məlumatlar yayılıb. Vəzirov özü bu barədə danışarkən 18 yanvar saat 11-in yarısınadək MK-da olduğunu, günorta saatlarında isə "Politbüro" tərəfindən işdən kənarlaşdırıldığını və diplomatik karyerasının davamı üçün XİN-nə dəvət edildiyini, bundan sonra baş verənləri isə xatırlamadığını deyib.[15] Azərbaycanın ikinci prezidenti Əbülfəz Elçibəyin kürəkəni və 1988-ci ildən bu yana milli azadlıq hərəkatının fəallarından olan Aqil Səmədbəyli isə iddia edib ki, Əbdürrəhman Vəzirov Moskvanın tələblərini yerinə yetirməkdən imtina etdiyi və işğalçı SSRİ ordusunun yenidən Azərbaycanı işğal etməsinə imza atmadığı üçün yanvarın 18-də SSRİ DTK-sı Vəzirova iynə vuraraq onu yatızdırıb və hərbi helikopterlə Moskvaya aparıb.[16] Vəzirova qarşı Xalq Cəbhəsi hakimiyyəti dövründə cinayət işi qaldırılmadı. Onun respublikaya gəlib-getməsinə təminat verilmişdi və o da bundan yararlanaraq bir neçə dəfə Azərbaycana gəlmişdi.[17] Lakin sonrakı illərdə Azərbaycanda onun haqqında cinayət işi qaldırıldı. Azərbaycanın Baş Prokurorluğu tərəfindən 14 fevral 1992-ci ildə həmin dövrdə qüvvədə olan Cinayət Məcəlləsinin 94-cü maddəsinin 4 və 6-cı bəndləri (ağırlaşdırıcı hallarda qəsdən adam öldürmə), 149-cu (əmlakı qəsdən məhv etmə və ya zədələmə), 168-ci (hakimiyyəti və ya qulluq səlahiyyətlərini aşma) və 255-ci (hakimiyyətdən sui-istifadə, hakimiyyət həddini aşma) maddələri ilə cinayət işi başlanılıb. İstintaqla müəyyən edilib ki, törədilən cinayət nəticəsində 132 nəfər şəxs qətlə yetirilib, 612 nəfər yaralanıb, 841 nəfər qanunsuz həbs olunub, yüzlərlə bina dağıdılaraq dövlətə və vətəndaşlara külli miqdarda ziyan dəyib. 1994-cü ildə, cinayət hadisəsi baş verən zaman Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi olmuş Əbdürrəhman Vəzirov, Nazirlər Sovetinin sədri Ayaz Mütəllibov və digərlərinin cinayət məsuliyyətinə cəlb olunması barədə qərarlar qəbul edilib. Onlar istintaqdan qaçıb gizləndikləri üçün barələrində həbs qətimkan tədbiri seçilərək axtarış elan edilib.[18]

Əbdürrəhman Vəzirov istefasından sonra siyasi fəaliyyətdən uzaqlaşmış və ölüm tarixinə qədər Moskvada yaşamışdır. 2007-ci ildə Əbdürrəhman Vəzirovun prezident İlham Əliyevə müraciət formasında sensasion açıqlaması yayılıb. Azərbaycan Kommunist Partiyasının keçmiş birinci katibi İlham Əliyevə müraciətində Bakıya dönmək və ona kömək etmək istədiyini yazmışdır.[19] Lakin ertəsi gün o, bu xəbərin doğruluğunu təkzib etmiş və bunu özünə qarşı təxribat adlandırmışdır[20]. 2009-cu ildə onun "Mənim diplomatik xidmətim" adlı xatirələri işıq üzü görüb.

Ölümü[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ə.Vəzirov 2022-ci ilin yanvarın 10-da Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərində 91 yaşında dünyasını dəyişib. Ə.Vəzirov sağlığında verdiyi vəsiyyətinə əsasən Moskva şəhərinin Troekurov qəbiristanlığında mərhum həyat yoldaşı İrinanın məzarının yanında torpağa tapşırılıb.[21]

Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ə.Vəzirov əslən şuşalıdır. Atası Xəlil Vəzirov Qarabağın son xanının baş vəziri Mirzə Camal Cavanşir Qarabağinin nəslindəndir. Soyadının Vəzirov olması da buradan qaynaqlanır. Anası Tovuz Vəzirova isə Füzuli rayonunun (keçmiş Karyagin) KP birinci katibinin bacısı idi. Anası tərəfdən babası Düdükçü kəndində böyük mülkədar olub və öz torpaqlarında İrandan köçürülən ermənilərin məskunlaşmasına və yaşamasına şərait yaratmışdı. Lakin sonradan ermənilər silahlanaraq kənddən bütün azərbaycanlıları qovduqları üçün Vəzirovun babası Füzulidə məskunlaşmalı olmuşdu. İkinci Dünya müharibəsi illərində xəstə azyaşlı bacısını dərman çatışmazlığına görə itirib.[7] Digər bacısı Bəyaz Vəzirova (Vaynşteyn) ixtisasca musiqi müəllimidir. O, Asəf Zeynallı adına Musiqi Texnikumunda müəllim işləmiş mərhum bəstəkar Leonid Vaynşteynin (1945–1994) həyat yoldaşıdır. Onun oğlu Rusiyada yaşayan məşhur bakılı Timur Vaynşteyndir.[22] Ə.Vəzirov milliyətcə rus olan İrina adlı qadınla evli olub. Onların Eldar adında bir oğlu, Aliyə və Xəlil adlarında iki nəvəsi var.

Əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 https://www.azadliq.org/a/ebdurrehman-vezirov/31647242.html.
  2. ↑ 1 2 Qazi, Vahid. "Vəzirovun tamamlanmış yarımçıq portreti". Teref.az (ingilis). İstifadə tarixi: 21 mart 2022.
  3. ↑ 1 2 Kazımlı, Xalid. "Vəzir nəvəsinin tərs dövranı". "Yeni Müsavat" qəzeti. İstifadə tarixi: 19 fevral 2022.
  4. ↑ "Vəzirov: "Heydər Əliyev mənə bir neçə post təklif etdi"" (az.). bugun.az. 12 iyul 2014 13:11:00. 2021-09-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-13.
  5. ↑ Әбдүлрәһман Хәлил оғлу Вәзиров // Азәрбајҹан ССР Али Совети депутатларынын тәрҹүмеји-һаллары. Бешинҹи чағырыш: 15 март 1959-ҹу ил. Бакы. 1960. С. 321.
  6. ↑ Roland Grigor Suny. "Nationalism and Democracy in Gorbachev's Soviet Union: The Case of Karabagh", published in Rachel Denber. The Soviet Nationality Reader: The Disintegration in Context, Westview Press, 1992, ISBN 0-8133-1027-X, p. 494
  7. ↑ 1 2 3 Vəzirov: Qaqarinlə dostluq, "Əliyevə məktub" və Qarabağ haqqında / Paxlava Production
  8. ↑ 1 2 Bölükbaşı, Suha. Azərbaycanın Siyasi Tarixi. 6 Salem Road, London W2 4BU: I.B.Tauris & Co Ltd. 2011. 98–159. ISBN 978 1 84885 620 2. (#accessdate_missing_url)
  9. ↑ "Kamran Bağırov Əbdürrəhman Vəzirova nə deyib?". Teref.az.
  10. ↑ Əbdürrəhman Vəzirovun hakimiyyətə gəlməsindən 30 il ötür
  11. ↑ Əbdürrəhman Vəzirov:"Qarabağ problemini güc yolu ilə həll etmək mənlik deyildi"
  12. ↑ 1 2 Vəzirov, Əbdürrəhman. Parterin ilk cərgəsində. Moskva. 2009. İstifadə tarixi: 2 aprel 2022.
  13. ↑ Vəzirovun prinsipial prinsipsizliyi və narazılığının artması
  14. ↑ ""Qorbaçova dedim ki, bunun öhdəsindən gələ bilmərəm. Ancaq o hər şeyi məhv etdi"". 2021-09-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-20.
  15. ↑ Orucov, Hidayət. "Səfir Hidayət Orucovdan Əbdürrəhman Vəzirova AÇIQ MƏKTUB: "Heç dəyişməyibsiniz..."". modern.az. İstifadə tarixi: 30 mart 2022.
  16. ↑ Aqil Səmədbəyli: "KQB" Vəzirovu iynə ilə yatırdıqdan sonra Moskvaya aparıb"
  17. ↑ Seyidağa, Etibar. "Müxalifətdən 90 yaşı tamam olan Vəzirova orijinal "təbrik"". musavat.com (rus). İstifadə tarixi: 18 fevral 2022.
  18. ↑ 20 Yanvarla bağlı Vəzirova qaldırılan cinayət işinə xitam veriləcək?
  19. ↑ "ƏBDÜRRƏHMAN VƏZİROV: «İLHAM ƏLİYEV ÖZ ATASINDAN GÜCLÜDÜR»". 2013-06-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-31.
  20. ↑ "VƏZİROV: 22 İL SONRA". 2012-05-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-30.
  21. ↑ Moskvada Əbdürrəhman Vəzirovla vidalaşırlar
  22. ↑ Vəzirovun tabutu başında ağlayan qadın kim idi?
  23. ↑ ""Əbdürrəhman Vəzirov əsl faktları gizlədir"- YAP-dan reaksiya". 2018-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-18.
  24. ↑ "Əbdürrəhman Vəzirov: "Məndən sonra Gəncəyə gələn birinci katib rüşvət alırdı"". 2018-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-18.
  25. ↑ "Əbdürrəhman Vəzirov: "Heydər Əliyev məni təriflədi" — II HİSSƏ". 2018-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-18.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Əbdürrəhman_Vəzirov&oldid=6460877"