Börilər
Börilər və ya Börüoğulları (1117–1154) – Şam və ətrafında qurulmuş yarım müstəqil feodal dövlət, Böyük Səlcuq İmperiyası daxil olan Türk Atabəyliyi.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səlcuqlularda idarəçi olaraq təyin edilən şahzadələrin yanına atabəy olaraq adlandırılan təcrübəli dövlət adamları verilərdi. Atabəy dövlətin zəiflədiyi dövrlərdə olduğu bölgədəki rəhbərliyi ələ keçirib dövlətləşmişdirlər. Xanədanın ikinci Atabəyi "qurd" mənasını verən böri adını daşıdığı üçün xanədan da bu adla tanınırdı. 8 iyun 1104-cü ildən etibarən mərkəzi Şam olaraq Böyük Səlcuq Dövlətinə bağlı bir şəkildə Suriya və Livanın böyük hissəsini idarə edirdilər. 1148-ci ilin iyul ayında İkinci Səlib yürüşü zamanı xristianların Şama hücumlarını nəticəsiz buraxmağı bacarmışlar. 26 aprel 1154-cü ildə Şam daxil olmaqla bütün ərazisinin bir başqa atabəylik Zengin tərəfindən fəth edilincə, Börilər də tarix səhnəsindən siliniblər.
Hökmdarları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Zahir əd-Din Tuğtəkin (ərəb. ظاهر الدين طغتكين) (ö. 12 fevral 1128-ci il) — 1117–1128-ci illər
- Tac əl-Mülük Böri ibn Tuğtəkin (ö. 7 iyun 1132-ci il) — 1117–1128-ci illər
- Şəmsül-Mülük İsmayıl ibn Böri ibn Tuğtəkin (ö. 1 fevral 1135-c il) — 1132–1135-ci illər
- Şihab əd-Din Mahmud ibn Böri ibn Tuğtəkin (ö. 23 iyun 1139-cu il) — 1135–1139-cu illər
- Cəmal əd-Din Məhəmməd ibn Böri ibn Tuğtəkin (ö. 29 mart 1140-cı il) — 1139–1140-cı illər
- Mucir əd-Din Abak ibn Məhəmməd ibn Böri ibn Tuğtəkin (ö. 1169-cu il) — 1140–1154-cü illər
- 26 aprel 1154-cü ildə Hələb Atabəyi Nur əd-Din Mahmud Zəngi Şam (Dımaşq) şəhərini tutdu və Tuğtəkinlilər hakimiyyətini suquta uğratdı.
