Kığı
| Kığı | |
|---|---|
|
|
|
|
39°13′12″ şm. e. 46°09′20″ ş. u. |
|
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Rayon | Qafan rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı | UTC+04:00 |
| Rəsmi dili | erməni dili |
|
| |
Kığı — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda kənd.[1]
Mündəricat
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Kığı kəndi rayon mərkəzindən 35 km şimal-qərbdə, Kığı çayının sahilində yerləşir. Burada azərbaycanlılarla bağlı X əsrə aid tarixi abidə indi də durur.
Toponim türk mənşəli kiği - kiğili etnonimi[2] əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Kəndin adı erməni dilinə kalka edilərək Geği kimi işlədilir.
Kığı dağı[redaktə | əsas redaktə]
Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda dağ. Hündürlüyü 3343 mdir.
Oronim türk mənşəli kiği etnonimi[3] əsasında formalaşmışdır. Etnooronimdir.
Kığı çayı[redaktə | əsas redaktə]
Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda çay. Mənbəyini Qazangöl gölündən götürür.
Hidronim kiği türk etnonimini[4] əks etdirir. Etnohidronimdir.
Kığı qalası[redaktə | əsas redaktə]
Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunun Kığı kəndində qala. Qafan şəhərindən 28 km qərbdə, Kığı çayının sağ sahilində yerləşir. Qala uçub dağılsa da, qalıqları indi də durur[5].
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
Kənddə 1831-ci ildə 131 nəfər, 1873 - cü ildə 191 nəfər, 1886-cı ildə 254 nəfər, 1897-ci ildə 215 nəfər, 1904 - cu ildə 569 nəfər, 1914 - cü ildə 190 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[6]. 1918-ci ilin martında azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən deportasiya olunımuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra azərbaycanlılar öz kəndlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 335 nəfər, 1926-cı ildə 265 nəfər, 1931-ci ildə 380 nəfər[7], 1939 - cu ildə 491 nəfər, 1959 - cu ildə 570 nəfər, 1970-ci ildə 932 nəfər, 1979 - cu ildə 1115 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[8].
1988-ci ilin noyabr ayında azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən tamamilə tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuşdur. İndi burada ermənilər yaşayır.
Gığı kəndinin görkəmli şəxsiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]
- Quliyev Əsgər Nəsib oğlu - tarixçi
- Quliyev Təhməz Nəsib oğlu - kimya elmləri doktoru, professor
- Dağıstan Yusifov - alim
- Rövşən Nüsrətoğlu - yazıçı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002. ISBN 5-8066-1452-2
- ↑ Зелинский С.П. Экономический быть государственных крестьян в Зангезурском уезде, Елисаветпольской губернии. - Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Кавказского края, т.IV, ч.I, Тифлис, 1886. s.24
- ↑ Зелинский С.П. Экономический быть государственных крестьян в Зангезурском уезде, Елисаветпольской губернии. - Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Кавказского края, т.IV, ч.I, Тифлис, 1886. s.24
- ↑ Зелинский С.П. Экономический быть государственных крестьян в Зангезурском уезде, Елисаветпольской губернии. - Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Кавказского края, т.IV, ч.I, Тифлис, 1886. s.24
- ↑ Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, «Gənclik», 1995. s.150
- ↑ erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.56-57, 134-135
- ↑ erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.56-57, 134-135
- ↑ Hakopyan T.X., MəlikBaxşyan St.T., Barseğyan O.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, «İrəvan Universiteti», 1986. s.829
