Kığı

Kığı
Kığı
	39°13′12″ şm. e. 46°09′20″ ş. u.
Ölkə	Ermənistan
Rayon	Qafan rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	68,67 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	1.580 m
Saat qurşağı	UTC+04:00;
Əhalisi
Əhalisi	▼113 nəf. (2004);
Rəsmi dili	ermənicə
	Xəritəni göstər/gizlə Kığı
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kığı — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda kənd.^[2]

Tarixi[redaktə | əsas redaktə]

Kığı kəndi rayon mərkəzindən 35 km şimal-qərbdə, Kığı çayının sahilində yerləşir. Burada azərbaycanlılarla bağlı X əsrə aid tarixi abidə indi də durur.

Toponim türk mənşəli kiği - kiğili etnonimi^[3] əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Kəndin adı erməni dilinə kalka edilərək Geği kimi işlədilir.

Kığı dağı[redaktə | əsas redaktə]

Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda dağ. Hündürlüyü 3343 mdir.

Oronim türk mənşəli kiği etnonimi^[3] əsasında formalaşmışdır. Etnooronimdir.

Kığı çayı[redaktə | əsas redaktə]

Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda çay. Mənbəyini Qazangöl gölündən götürür.

Hidronim kiği türk etnonimini^[3] əks etdirir. Etnohidronimdir.

Kığı qalası[redaktə | əsas redaktə]

Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunun Kığı kəndində qala. Qafan şəhərindən 28 km qərbdə, Kığı çayının sağ sahilində yerləşir. Qala uçub dağılsa da, qalıqları indi də durur^[4].

Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]

Kənddə 1831-ci ildə 131 nəfər, 1873 - cü ildə 191 nəfər, 1886-cı ildə 254 nəfər, 1897-ci ildə 215 nəfər, 1904 - cu ildə 569 nəfər, 1914 - cü ildə 190 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[5]. 1918-ci ilin martında azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən deportasiya olunımuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra azərbaycanlılar öz kəndlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 335 nəfər, 1926-cı ildə 265 nəfər, 1931-ci ildə 380 nəfər^[5], 1939 - cu ildə 491 nəfər, 1959 - cu ildə 570 nəfər, 1970-ci ildə 932 nəfər, 1979 - cu ildə 1115 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[6].

1988-ci ilin noyabr ayında azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən tamamilə tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuşdur. İndi burada ermənilər yaşayır.

Gığı kəndinin görkəmli şəxsiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]

Quliyev Əsgər Nəsib oğlu - tarixçi
Quliyev Təhməz Nəsib oğlu - kimya elmləri doktoru, professor
Dağıstan Yusifov - alim
Rövşən Nüsrətoğlu - yazıçı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü.

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

↑ Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան — Երևան: 2008. — 184 səh.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q79716951"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a>
↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002. ISBN 5-8066-1452-2
↑ ¹ ² ³ Зелинский С.П. Экономический быть государственных крестьян в Зангезурском уезде, Елисаветпольской губернии. - Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Кавказского края, т.IV, ч.I, Тифлис, 1886. s.24
↑ Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, «Gənclik», 1995. s.150
↑ ¹ ² erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.56-57, 134-135
↑ Hakopyan T.X., MəlikBaxşyan St.T., Barseğyan O.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, «İrəvan Universiteti», 1986. s.829

[_dd4e89d65386a778-1] Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան — Երևան: 2008. — 184 səh.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q79716951"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a>

[2] İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002. ISBN 5-8066-1452-2

[ReferenceA-3] ¹ ² ³ Зелинский С.П. Экономический быть государственных крестьян в Зангезурском уезде, Елисаветпольской губернии. - Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Кавказского края, т.IV, ч.I, Тифлис, 1886. s.24

[4] Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, «Gənclik», 1995. s.150

[books.google.az-5] ¹ ² erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.56-57, 134-135

[6] Hakopyan T.X., MəlikBaxşyan St.T., Barseğyan O.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, «İrəvan Universiteti», 1986. s.829

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Zəngəzur mahalı
Gorus rayonu	Ağbulaq • Bağırbəyli • Ballıqaya • Bayandur • Birinci Alyanlı • Burun • Əliquluşen • Ərəvus • İkinci Alyanlı • Hortuyüz • Xanazax • Xndzoresk • Xot • Xoznavar • Kornidzor • Körü • Kürdlər • Qaladərəsi • Qaraunc • Qaraşen • Qara Vəli • Qurdqulaq • Maldaş • Meşəzavodu • Muğancıq • Suvaranats • Şahverdilər • Şamsız • Şəhərcik • Şinuayr • Şurnuxu • Tatev • Tatevges • Tex • Tənzətap • Verişen • Yaycı • Yeritsatumb
Qafan rayonu	Acıbac • Açağu • Ağkənd • Ağvan • Axtaxana • Anabad • Araçadzor • Aralıq Oxçu • Arxüstü • Artsvanik • Aşağı Craxor • Aşağı Girətağ • Aşağı Gödəkli • Aşağı Hənd • Aşağı Qaraçimən • Aşağı Xotanan • Atqız • Baharlı • Baharlı-2 • Baydak • Bəydağ • Bıx • Əcili • Əkərək • Əfsərli • Cıbıllı • Çakaten • Çobanlı • Çəpni • Çiriş • Çullu • Daşbaşı • Daşnov • Davıdbəy qəsəbəsi • Dərməzür • Dəymədağlı • Dövrus • Dortnı • Gəhləşin • Gərd • Gığı • Gomaran • Güdqum • İncəvar • Həçəti • Hunud • Xələc • Kilsəkənd • Kirs • Kurud • Kürdkənd • Keypəşin • Kənd Craxoru • Qacaran • Qatar • Qaradığa • Qapıcıq • Qovşud • Quşçulu • Mahmudlu • Maqauz • Mollalı • Müsəlləm • Noraşenik • Oxçu • Oxtar • Pəyhan • Pıxrut • Pircavidan • Pirməzrə • Pürülü • Sevkar • Sirkətas • Siznək • Sünik • Şabadin • Şəhərcik • Şıxovuz • Şişkert • Şotalı • Təcədin • Tandzaver • Tsab • Turabxanlı • Ucanis • Yeğvard • Yeməzli • Yuxarı Girətağ • Yuxarı Gödəkli • Yuxarı Qaraçimən • Yuxarı Xotanan • Zeyvə
Meğri rayonu	Aldərə • Astazur • Daşdan • Əkərək • Əynazur • Kərçivan • Kuris • Qudemnis • Lehvaz • Liçk • Lök • Maralzəmi • Mərzəğat • Mülk • Nüvədi • Puşgah • Seyidlər • Şvanidzor • Tağamir • Taştun • Teğut • Tey • Vağravar • Vəng
Sisiyan rayonu	Ağkənd • Ağudi • Angefaqot • Arıqlı • Arxlı • Balak • Baharlı • Bazarçay • Bnunis • Borisovka • Bozkənd • Brnakot • Comərdli • Dərəbas • Dəstəgird • Dolors • Əxlətyan • Əlili • Əlişar • Ərəfsə • Ərəmis • Ərikli • Gədədağ • Hortagiz • Qalacıq • Qaradağlı • Qarakilsə • Qıvraq • Qızılcıq • Lor • Ltsen • Məliklər • Məzrə • Murğuz • Noravan • Pulkənd • Püsək • Saybalı • Sisyan (Hatsavan) • Sofulu • Şalat • Şamb • Şəki • Şinadağ • Şıxlar • Şükar • Təzəkənd • Tulus • Urud • Uz • Vağudi • Zabahadur

Qərbi Azərbaycan
Şəhərlər	Aşağı Axta • Cəlaloğlu • Dilican • Ellər • Ərtik • Əştərək • Gorus • Gümrü • Hamamlı • Karvansaray • İrəvan • Keşişkənd • Kəvər • Qafan • Manas • Sərdarabad • Üçkilsə • Vedi
Rayonlar (1930–1990)	Abaran rayonu • Agin rayonu • Axta rayonu • Alagöz rayonu • Allahverdi rayonu • Amasiya rayonu • Aşağı Qaranlıq rayonu • Barana rayonu • Basarkeçər rayonu • Böyük Qarakilsə rayonu • Cəlaloğlu rayonu • Çəmbərək rayonu • Dilican rayonu • Düzkənd rayonu • Ellər rayonu • Ərtik rayonu • Əştərək rayonu • Gorus rayonu • Hamamlı rayonu • Karvansaray rayonu • Keşişkənd rayonu • Kəvər rayonu • Qafan rayonu • Qarakilsə rayonu • Qəmərli rayonu • Qızıl Qoç rayonu • Meğri rayonu • Sərdarabad rayonu • Soylan rayonu • Şəmşəddin rayonu • Talın rayonu • Üçkilsə rayonu • Vedi rayonu • Zəngibasar rayonu
Mahallar	Abaran mahalı • Ağbaba mahalı • Dərəçiçək mahalı • Dərələyəz mahalı • Gərnibasar mahalı • Göyçə mahalı • Karbi mahalı • Qaraqoyunlu dərəsi • Qırxbulaq mahalı • Loru mahalı • Pəmbək mahalı • Sərdarabad mahalı • Şörəyel mahalı • Talın mahalı • Vedibasar mahalı • Zəngəzur mahalı • Zəngibasar mahalı