Azərbaycan dövlət başçılarının siyahısı
(Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)
Jump to navigation
Jump to search
Azərbaycan dövlət başçılarının siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycan Respublikası prezidentləri və dövlət başçıları bu siyahıda göstərilib.
25 yaşında hakimiyətə gələn Qriqori Kaminski Azərbaycan tarixində ən gənc, Heydər Əliyev isə 70 yaşında ən yaşlı hökumət başçısı olmuşdur. Hazırda İlham Əliyev Azərbaycanın prezidentidir, hansı ki, 2013-cü ildə prezident seçkilərində qələbə qazanıb.
Mündəricat
Azərbaycan dövlət başçıları (1918–cari)[redaktə | əsas redaktə]
| Rəng açarı (siyasi partiyalar üçün) |
|---|
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920)[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası[redaktə | əsas redaktə]
| № | Milli Şurasının sədri | Səlahiyyət müddəti | Partiya | Hökümət | İst. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portret | Adı | Səlahiyyətlərin başlanğıcı | Səlahiyyətlərin sonu | Günlər | ||||
| 1 | 
|
Məmməd Əmin Rəsulzadə (1884–1955) |
28 may 1918 | 7 dekabr 1918 | 193 | Müsavat |
Rəsulzadə I | [1] |
| Rəsulzadə II | ||||||||
| Rəsulzadə III | ||||||||
| Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından biri; Müsavat Partiyasını yaratmışdır; Bakı döyüşündə qələbə qazanılmışdır; Rusiya vətəndaş müharibəsi zamanı neytrallıq saxlanılmışdır; Azərbaycan Silahlı Qüvvələrini yaradılmışdır. | ||||||||
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin Sədri[redaktə | əsas redaktə]
| № | Parlament Sədri | Səlahiyyət müddəti | Partiya | Hökümət | İst. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portret | Adı | Səlahiyyətlərin başlanğıcı | Səlahiyyətlərin sonu | Günlər | ||||
| 2 | 
|
Əlimərdan bəy Topçubaşov (1862–1934) |
7 dekabr 1918 | 27 aprel 1920 | 507 | İttifaqi-əl-Müslimin |
Topçubaşov I | [2] |
| Topçubaşov II | ||||||||
| Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin de-fakto tanınmasına nail olmuşdur. | ||||||||
Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası (1922–1936) və Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1936-1991)[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Rəyasət Heyətinin sədri[redaktə | əsas redaktə]
| № | Sədr | Səlahiyyət müddəti | Partiya | Hökümət | İst. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portret | Adı | Səlahiyyətlərin başlanğıcı | Səlahiyyətlərin sonu | Günlər | ||||
| 3 | 
|
Mirzə Davud Hüseynov (1894–1938) |
28 aprel 1920 | 23 iyul 1920 | 86 | Kommunist (Bolşevik) |
Hüseynov I | [3] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş, ölüm hökmünə məhkum edilmiş və güllələnmişdir. | ||||||||
| 4 | 
|
Viktor Naneyşvili (1878–1940) |
23 iyul 1920 | 9 sentyabr 1920 | 48 | Kommunist (Bolşevik) |
Naneyşvili I | [4] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş, ölüm hökmünə məhkum edilmiş və güllələnmişdir. | ||||||||
| 5 | 
|
Yelena Stasova (1873–1966) |
9 sentyabr 1920 | 15 sentyabr 1920 | 6 | Kommunist (Bolşevik) |
Stasova I | [5] |
| Azərbaycan tarixində ən qısa müddətli hökumət başçısı olmuşdur. | ||||||||
| 6 | 
|
Vladimir Dumbadze (1879–1934) |
15 sentyabr 1920 | 24 noyabr 1920 | 70 | Kommunist (Bolşevik) |
Dumbadze I | [6] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş və Krıma sürgün edilmişdir. | ||||||||
Azərbaycan SSR Kommunist Partiyasının icraçı katibi[redaktə | əsas redaktə]
| № | Katib | Səlahiyyət müddəti | Partiya | Hökümət | İst. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portret | Adı | Səlahiyyətlərin başlanğıcı | Səlahiyyətlərin sonu | Günlər | ||||
| 7 | 
|
Qriqori Kaminski (1895–1938) |
24 oktyabr 1920 | 24 iyul 1921 | 273 | Kommunist (Bolşevik) |
Kaminski I | [7] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş və ölüm hökmünə məhkum edilmişdir. | ||||||||
Azərbaycan Kommunist Partiyası MK rəhbərləri[redaktə | əsas redaktə]
| № | Birinci katib | Səlahiyyət müddəti | Partiya | Hökümət | İst. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portret | Adı | Səlahiyyətlərin başlanğıcı | Səlahiyyətlərin sonu | Günlər | ||||
| 8 | 
|
Sergey Kirov (1886–1934) |
24 iyul 1921 | 5 yanvar 1925 | 168 | Kommunist (Bolşevik) |
Kirov I | [8] |
| Şuşada erməni muxtariyyatını qurmağı cəhd etmişdir; Onun dəstəyi ilə Xankəndinin adı dəyişdirilərək Stepanakert olmuşdur; Bakı neftini Rusiya SFSR-nə çatdırmaqda mühüm rol oynamışdır. | ||||||||
| 9 | 
|
Ruhulla Axundov (1897–1938) |
5 yanvar 1925 | 21 yanvar 1926 | 366 | Kommunist (Bolşevik) |
Axundov I | [9] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş, ölüm hökmünə məhkum edilmiş və güllələnmişdir. | ||||||||
| 10 | 
|
Levon Mirzoyan (1897–1939) |
21 yanvar 1926 | 11 iyul 1929 | 1267 | Kommunist (Bolşevik) |
Mirzoyan I | [10] |
| Azərbaycanlı ziyalıların repressiyaya məruz qalmasına qol çəkib. | ||||||||
| 11 | 
|
Nikolay Gikalo (1897–1938) |
11 iyul 1929 | 5 avqust 1930 | 390 | Kommunist (Bolşevik) |
Gikalo I | [11] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş, ölüm hökmünə məhkum edilmiş və güllələnmişdir. | ||||||||
| 12 | 
|
Vladimir Polonski (1893–1937) |
5 avqust 1930 | 7 fevral 1933 | 917 | Kommunist (Bolşevik) |
Polonski I | [12] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş, ölüm hökmünə məhkum edilmiş və güllələnmişdir. | ||||||||
| 13 |
|
Ruben Rubenov (1894–1937) |
7 fevral 1933 | 10 dekabr 1933 | 306 | Kommunist (Bolşevik) |
Rubenov I | [13] |
| Böyük Təmizlik zamanı həbs olunmuş, Sovet dövlətinə qarşı olduğuna ittiham edilmiş, ölüm hökmünə məhkum edilmiş və güllələnmişdir. | ||||||||
| 14 | 
|
Mir Cəfər Bağırov (1896–1956) |
10 dekabr 1933 | 6 aprel 1953 | 7057 | Kommunist |
Bağırov I | [14] |
| Bağırovun fəaliyyəti nəticəsində Bakı neft sənayesinin hərtərəfli inkişafı ilə yanaşı, başqa sənaye sahələri də inkişaf etmiş və tikinti işləri sürətlə aparılmışdır; Onun dövründə 100 minə yaxın azərbaycanlı Stalin repressiyasına məruz qalmışdır; 1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsi zamanı Bağırov faşist işğalçılarına qarşı mübarizəyə Azərbaycan fəhlələrini, kəndlilərini və ziyalılarını var qüvvəsi ilə səfərbər etmişdir. | ||||||||
| 15 | 
|
Mir Teymur Yaqubov (1904–1970) |
6 aprel 1953 | 17 fevral 1954 | 317 | Kommunist |
Yaqubov I | [15] |
| Azərbaycan KP MK-nın bürosunda “Azərbaycan SSR tərkibindəki Bakı və Gəncə vilayətlərinin ləğv edilməsi haqqında” qərar qəbul etmişdir. | ||||||||
| 16 | 
|
İmam Mustafayev (1910–1997) |
17 fevral 1954 | 10 iyul 1959 | 1969 | Kommunist |
Mustafayev I | |
| Azərbaycan dilini Azərbaycan SSR-in rəsmi dili kimi bərpa etmişdir. | ||||||||
| 17 | 
|
Vəli Axundov (1916–1986) |
10 iyul 1959 | 14 iyul 1969 | 3657 | Kommunist |
Axundov I | [16] |
| 1965-ci ildə Ermənistanın Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti iddiaları Axundovun siyasəti nəticəsində uğursuzluğa düçar olmuşdur. | ||||||||
| 18 | 
|
Heydər Əliyev (1923–2003) |
14 iyul 1969 | 3 dekabr 1982 | 4890 | Kommunist |
H.Əliyev I | [17] |
| Müvəqqəti olaraq Azərbaycanda iqtisadi şəraiti yaxşılaşmışdır. | ||||||||
| 19 | 
|
Kamran Bağırov (1933–2000) |
3 dekabr 1982 | 21 may 1988 | 1996 | Kommunist |
Bağırov I | [18] |
| Azərbaycanda iqtisadi şəraitin pisləşməsinə görə Bağırov güclü tənqid olunmuşdur. | ||||||||
| 20 | 
|
Əbdürrəhman Vəzirov (1930–) |
21 may 1988 | 25 yanvar 1990 | 614 | Kommunist |
Vəzirov I | [19] |
| Dağlıq Qarabağda ermənilərin separatçı hərəkatının qarşısını almaqda aciz olmuş, Sovet qoşunlarının 1990-cı il yanvar ayının 20-də Azərbaycana daxil olmasının qarşısını ala bilməmişdir. | ||||||||
| 21 | .jpg)
|
Ayaz Mütəllibov (1938–) |
25 yanvar 1990 | 14 sentyabr 1991 | 597 | Kommunist |
Mütəllibov I | [20] |
| Qara Yanvar. | ||||||||
Azərbaycan Respublikası dövrü (1991–cari)[redaktə | əsas redaktə]
Prezidentlər[redaktə | əsas redaktə]
| № | Prezident | Səlahiyyət müddəti | Partiya | Hökümət | İst. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portret | Adı | Səlahiyyətlərin başlanğıcı | Səlahiyyətlərin sonu | Günlər | ||||
| 21 |
|
Ayaz Mütəllibov (1938–) |
30 avqust 1991 | 6 mart 1992 | 189 | Partiyasız | Mütəllibov I | [20] |
| Qarabağ müharibəsi; Xocalı soyqırımı; Şuşanın işğalı; Qarakənd faciəsi; Şuşa yaxınlığında Mi-8 vertolyotunun vurulması. Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin təzyiqindən sonra Mütəllibov tutduğu vəzifədən istefa vermişdir. | ||||||||
| — | .png)
|
Yaqub Məmmədov (müvəqqəti) (1941–) |
6 mart 1992 | 14 may 1992 | 69 | Partiyasız | — | [21] |
| Azərbaycan Xalq Cəbhəsi tərəfindən vəzifəsindən azad edilmişdir. | ||||||||
| — |
|
Ayaz Mütəllibov (1938–) |
14 may 1992 | 18 may 1992 | 4 | Partiyasız | Mütəllibov I | [20] |
| Azərbaycan Xalq Cəbhəsi tərəfindən vəzifəsindən azad edilmişdir. | ||||||||
| — | 
|
İsa Qəmbər (müvəqqəti) (1957–) |
19 may 1992 | 16 iyun 1992 | 28 | Azərbaycan Xalq Cəbhəsi |
— | |
| 1992-ci ildə Prezident seçkilərinə qədər müvəqqəti olaraq prezident səlahiyyətlərini icra etmişdir. | ||||||||
| 22 | 
|
Əbülfəz Elçibəy (1938–2000) |
16 iyun 1992 | 1 sentyabr 1993 | 442 | Azərbaycan Xalq Cəbhəsi |
Elçibəy I | [22] |
| Sovet respublikaları arasında Rusiya ordusunu ilk olaraq Azərbaycandan çıxarıldı; Azərbaycanın milli valyutası dövriyyəyə buraxılmışdır; Dövlət Ləl-Cəvahirat Fondu yaradılmışdır; 4 iyun Gəncə qiyamı; Ali və orta ixtisas təhsili məktəblərinə qəbul ilk dəfə olaraq test üsulu ilə keçirilmişdir; Təhsil sahəsində özəl müsəssisələrin açılmasına icazə vermişdir; Uzun müddət müzakirə obyekti olmuş latın əlifbasına keçidə nail olumuşdur. | ||||||||
| 23 | 
|
Heydər Əliyev (1923–2003) |
3 oktyabr 1993 | 11 oktyabr 1998 | 3680 | Yeni Azərbaycan Partiyası |
H.Əliyev I | [23] |
| 11 oktyabr 1998 | 15 oktyabr 2003 | H.Əliyev II | ||||||
| Yeni Azərbaycan Partiyasını yaratmışdır; Horadiz əməliyyatı; Bakı metrosunda partlayışlar; Əsrin Müqaviləsi; 1995 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd; Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri; Azərbaycanda ölüm hökmü ləğv edilmişdir; Bakı-Tbilisi-Ərzurum Boru Xətti.
| ||||||||
| 24 | 
|
İlham Əliyev (1961–) |
15 oktyabr 2003 | 15 oktyabr 2008 | 5933 | Yeni Azərbaycan Partiyası |
İ.Əliyev I | [24] |
| 15 oktyabr 2008 | 9 oktyabr 2013 | İ.Əliyev II | ||||||
| 9 oktyabr 2013 | 11 aprel 2018 | İ.Əliyev III | ||||||
| 11 aprel 2018 | Cari | İ.Əliyev IV | ||||||
| Azərbaycan etirazları (2003); Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi; Çaylı döyüşü; Azərbaycanda hicabla bağlı etirazlar; Azərbaycan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilmişdir; Azərbaycan etirazları (2011); 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi; Erməni helikopterinin vurulması (2014); 2015 Avropa Oyunları; Azərbaycan etirazları (2016); Dördgünlük müharibə; 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları; Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti; 2018-ci il Azərbaycanda kütləvi elektrik kəsilməsi; Xəzər dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiya. | ||||||||
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ "Memmed Amin Resûlzâde (Bakû/Novhanı, 31 Ocak 1884 - Ankara, 6 Mart 1955)" (PDF). Ministry of Culture and Tourism of Turkey. 2007-09-29 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-04-02.
- ↑ Akhundov, Fuad. "Democratic Republic of Azerbaijan Leaders". www.azer.com. Azerbaijan International. İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ "Ministry of Finance of Republic of Azerbaijan. History of the ministry". İstifadə tarixi: 2010-11-08.
- ↑ "Черкесское имя в истории Азербайджана" (Russian). İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ Lazitch and Drachkovitch, Biographical Dictionary of the Comintern, pg. 444.
- ↑ "«ЗА УБИЙСТВОМ ГЕНЕРАЛА ДУМБАДЗЕ СТОИТ СААКАШВИЛИ»". vesti.az (Russian). İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ "Каминский Григорий Наумович" (Russian). İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ Getty, J. Arch, Origins of the Great Purges: The Soviet Communist Party Reconsidered, 1933-38, (Cambridge: Cambridge University Press, 1987), 207.
- ↑ "Ахундов Рухулла Али оглы" (Russian). İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ "Moscow and the delimitation of Karabakh in the 1920s". biweekly.ada.edu.az. İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ Musayev, Ismail. "The Big Territorial Giveaway (II part)". www.visions.az. İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ "Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991. Полонский Владимир Иванович". İstifadə tarixi: 2010-05-14. (#parameter_ignored)
- ↑ Davies, Robert William (2003). Stalin-Kaganovich correspondence, 1931-1936. Yale University Press. səh. 408. ISBN 0-300-09367-5. İstifadə tarixi: 2012-01-24.
- ↑ De Waal, Thomas (2003). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. New York and London: New York University. səh. 138. ISBN 0-8147-1944-9. İstifadə tarixi: 4 May 2010.
- ↑ İstiqlal tariximizdə Gəncə: əzəli və şanlı adın bərpası uğrunda mücadiləyə bir baxış
- ↑ Lewis Siegelbaum. "Seventeen Moments in Soviet History. 1973: Shakeup in the Republics". İstifadə tarixi: 2010-05-03.
- ↑ Louise I. Shelley. Policing Soviet Society: The Evolution of State Control, Routledge, 1996, ISBN 0-415-10469-6, p. 88
- ↑ Swietochowski, Tadeusz; Collins, Brian C. (1999). Historical dictionary of Azerbaijan. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. səh. 30. ISBN 0-8108-3550-9. İstifadə tarixi: 4 May 2010.
- ↑ Robert V. Barylski. "The Russian Federation and Eurasia's Islamic Crescent", Europe-Asia Studies, Vol. 46, No. 3. (1994), p. 397
- ↑ 1 2 3 "Exiled Former President Returns To Azerbaijan For Son's Funeral". www.rferl.org. İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ "Yaqub Məmmədov nurçuları Azərbaycana gətirənin adını açıqladı - MÜSAHİBƏ". publika.az (Azerbaijani). İstifadə tarixi: 19 August 2014.
- ↑ (fr.) "Les liaisons dangereuses de la police turque", Le Monde diplomatique, March 1997
- ↑ Lewis, Paul. "H.A. Aliyev, K.G.B. Officer And Azeri Leader, 80, Dies". www.nytimes.com. The New York Times. İstifadə tarixi: 2 August 2014.
- ↑ "Azerbaijan's Ilham Aliyev claims election victory". www.bbc.co.uk. BBC. İstifadə tarixi: 19 August 2014.
