Raqnar Friş

Raqnar Friş
ing. Ragnar Anton Kittil Frisch
Doğum adı	Ragnar Anton Kittil Frisch
Doğum tarixi	3 mart 1895
Doğum yeri	Oslo Norveç
Vəfat tarixi	31 yanvar 1973 (77 yaşında)
Vəfat yeri	Oslo Norveç
Vəfat səbəbi	insult
Vətəndaşlığı	Norveç
Elm sahəsi	İqtisadiyyat
Elmi dərəcəsi	iqtisad elmləri doktoru
İş yeri	Oslo Universiteti
Təhsili	Oslo Universiteti
Tanınır	Ekonometrika İstehsal nəzəriyyəsi
Üzvlüyü	İsveç Kral Elmlər Akademiyası, Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası, Dei Linçei Akademiyası, Ekonometrik Cəmiyyət (1933–)
Mükafatları	1969 İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Raqnar Friş (ing. Ragnar Anton Kittil Frisch; 3 mart 1895 – 31 yanvar 1973) — norveçli iqtisadçı. 1969-cu ildə Yan Tinberqen ilə birlikdə ilk dəfə olaraq İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

Həyatı

Raqnar Friş məktəbi bitirdikdən sonra atasının zərgərlik firmasında köməkçi olaraq işləməyə başladı. Ustalığa yüksələnə qədər Oslo Universitetində iqtisadiyyat ixtisası üzrə təhsil almağa davam etdi. 1919-cu ildə universiteti bitirdi və diplom aldı. Növbəti il ustalığa yüksələrək atasının zərgərlik firmasında şərik kimi fəaliyyətə başladı. 1920-1923-cü illərdə Oslo Universitetindən aldığı təqaüdlə iqtisadiyyat və riyaziyyat üzrə biliklərini artırmaq üçün Fransa və İngiltərədə oldu. 1923-cü ildən ciddi şəkildə akedemik karyeraya başladı. 1925-ci ildə Oslo Universitetində riyazi statistika üzrə doktorluq dərəcəsi aldı. O, 1927-ci ildə aldığı Rokfeller təqaüdü ilə biliklərini möhkəmləndirmək üçün ABŞ-yə getdi. 1931-ci ildə isə Oslo Universitetində professorluğa yüksəldi. 1932-ci ildə Rokfeller maliyyəsi ilə Oslo Universitetində İqtisadiyyat İnstitutunu qurdu və həmin qurumun ilk tədqiqat direktoru olaraq təyin olundu. O, təqaüdə çıxana qədər bu vəzifəni yerinə yetirdi.

Fəaliyyətləri

Raqnar Friş çağdaş iqtisadiyyatın formalaşmasında önəmli rol oynamış iqtisadçılardan biridir. İqtisadiyyatın riyazi izahı mövzusunda tədqiqatlar aparmış, yeni iqtisadi anlayışları adlandırmışdır. O, 1926-cı ildə istehlak nəzəriyyəsinin-Valrasiyen riyazi əsaslarının bünövrəsini qoymuşdur. 1965-ci ildə isə istehsal nəzəriyyəsi ilə bağlı tədqiqatlar aparmışdır. 1927-ci ildə zaman sıraları, 1934-cü ildə isə xətti reqresiya haqqında araşdırmalar aparmışdır. 1930-cu ildə isə Ekonometrika Cəmiyyətinin əsasını qoymuş və 20 il bu qurumun nəşriyyat xidməti olan Ekonometrika jurnalında redaktor olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Raqnar Friş 1933-cü ildə elmi ədəbiyyata makroiqtisadiyyat terminini daxil etmişdir. 1933-cü ildə iqtisadi tsikllarla bağlı tədqiqatlar aparmışdır. Bu tədqiqatlar çağdaş klassik konyuktura tsiklları nəzəriyyəsinin bünövrəsini təşkil edir. Çağdaş dövlətin sosial mühasibatlığı və iqtisadi planlama üzrə ekonometrik modellərin yaradılmasında Raqnar Frişin rolu böyükdür.

Seçilmiş işlər

• Frisch, Ragnar. "Kvantitativ formulering av den teoretiske økonomikks lover [Quantitative formulation of the laws of economic theory]". Statsøkonomisk Tidsskrift. 40. 1926: 299–334.
• Frisch, Ragnar. "Sur un problème d'économie pure [On a problem in pure economics]". Norsk Matematisk Forenings Skrifter, Oslo. 1 (16). 1926: 1–40.
• Frisch, Ragnar. "Sammenhengen mellem primærinvestering og reinvestering [The relationship between primary investment and reinvestment]". Statsøkonomisk Tidsskrift. 41. 1927: 117–152.
• Frisch, Ragnar. "Correlation and scatter in statistical variables". Nordic Statistical Journal. 1. 1929: 36–102.
• Frisch, Ragnar. "Statikk og dynamikk i den økonomiske teori [Statics and dynamics in economic theory]". Nationaløkonomisk Tidsskrift. 67. 1929: 321–379.

Raqnar Frişin 1960-cı ilə qədər yazmaların biblioqrafiyası:

• Kenneth J. Arrow "The Work of Ragnar Frisch, Econometrician," Econometrica, Vol. 28, No. 2. (Apr., 1960), pp. 175–192

və seçilmiş esselərin toplaması:

• Olav Bjerkholt(ed.) (1995) Foundations of Modern Econometrics: The Selected Essays of Ragnar Frisch, 2 volumes, Aldershot, UK: Edward Elgar.

Həmçinin bax

• Ekonometrika
• İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı
• İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Xarici keçidlər

• Raqnar Friş haqqında Nobel mükafatı e-muzeyində məlumat
• Raqnar Friş haqqında