40°40′58″ şm. e. 46°21′38″ ş. u.HGYO

Gəncə quberniyası

Vikipediya, azad ensiklopediya
(Yelizavetpol Quberniyası səhifəsindən yönləndirilmişdir)
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Gəncə quberniyası
Gerb
Gerb

40°40′58″ şm. e. 46°21′38″ ş. u.HGYO

Ölkə Rusiya İmperiyası
İnzibati mərkəz Gəncə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 9 dekabr 1867
Ləğv edilib 26 aprel 1920
Sahəsi 44.136 km²
Əhalisi
Əhalisi 878.415 nəfər (1897)
Etnik tərkib çoxluq:azərbaycanlılar
azlıq:ruslar, ermənilər
Rəsmi dili Azərbaycan
Gəncə quberniyası xəritədə
Gəncə quberniyası xəritədə
Ardıcıllıq

← Bakı quberniyası
← Tiflis quberniyası 		Azərbaycan SSR →
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Gəncə quberniyası (rus. Елисаветпольская губернiя) (1918-ədək Yelizavetpol quberniyası) — Rusiya imperiyasının quberniyalarından biri.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qafqaz regionunun baş xəritəsi, 1858-ci il
Qafqaz regionunun ətraflı xəritəsi, 1869-cu il
Yelizavetpol quberniyasının inzibati xəritəsi, 1902-ci il

Qafqaz və Zaqafqaziya diyarının idarəsinin dəyişdirilməsi haqqında 1867-ci il 9 dekabr tarixli çar fərmanı əsasında Yelizavetpol quberniyası yaradılmışdı. Bakı quberniyasından Şuşa və Nuxa qəzaları, Tiflis quberniyasından Yelizavetpol qəzası, İrəvan quberniyasından ləğv edilmiş Ordubad qəzasının bir hissəsi onun tərkibinə daxil edildi, yeni Qazax və Zəngəzur qəzaları yaradıldı. 1873-cü ildə Yelizavetpol quberniyası tərkibində Ərəş, Cəbrayıl və Cavanşir qəzaları təşkil olundu. Sonralar Cəbrayıl qəzasına Azərbaycana qarşı işğalçılıq müharibəsində iştirak etmiş rus zabiti P. M. Karyaginin adı verildi. Qafqaz təqviminin (1917) məlumatına görə Yelizavetpol quberniyasında 4 şəhər (Gorus, Yelizavetpol, Nuxa, Şuşa) və 8 qəza (Ərəş, Cavanşir, Yelizavetpol, Zəngəzur, Qazax, Karyagin, Nuxa, Şuşa) var idi. Yelizavetpol quberniyasının ərazisi 38922,43 kv. verst idi. Quberniyada 1275,131 nəfər əhali yaşayırdı, onların 1213,626 nəfəri yerli sakinlər, 61505 nəfər müvəqqəti yaşayanlar idi. Əhalinin 676377 nəfəri kişi, 598754 nəfəri qadın idi. 156,044 nəfər (12,24%) şəhərlərdə, 1119,087 nəfər (87,76%) qəzalarda yaşayırdı. Əhalinin etnik tərkibi belə idi: azərbaycanlılar 783065 nəfər (61,41%), ruslar 36957 (2,90%) və s. Yelizavetpol quberniyasında quberniya idarə sistemi mövcud idi Quberniyanı hərbi qubernator, 1872-ci ilin martından isə qubernator idarə edirdi. Xanların, bəylərin, ağaların əlində 440,7 min, kəndlilərin əlində 124,3 min desyatin torpaq vardı. Əhali müxtəlif kənd təsərrüfatı sahələri (taxılçılıq, ipəkçilik, üzümçülük, heyvandarlıq və s.), sənətkarlıq sənaye fəaliyyəti və ticarətlə məşğul olurdu. Quberniyada dağ-mədən və əlvan metallurgiya sənayesi müəssisələr (Yelizavetpol və Zəngəzur qəzaları) yerləşirdi. İpəkçiliyin əsas mərkəzi (Nuxa qəzası) də burada idi. Azərbaycan pambığının xeyli hissəsi Yelizavetpol quberniyasının pambıqtəmizləmə zavodlarında emal edilirdi. Üzümçülük və şərabçılıq inkişaf etmişdi. Birinci dünya müharibəsi (1914–1918) quberniyanın iqtisadiyyatına ağır zərbə vurmuşdu. Fevral inqilabından (1917) sonra Yelizavetpolda və digər qəza şəhərlərində ictimai təşkilatların icraiyyə komitələri yaradılmış, quberniya və onun qəzalarına Müvəqqəti hökumətin komissarları təyin olunmuşdu. Bununla bərabər Yelizavetpolda Fəhlə və Əsgər Deputatları Soveti də yaranmışdı Eyni zamanda, qəza şəhərlərində (Şuşa, Nuxa, Karyagin və b. də sovetlər təşkil edilmişdi. Sovetlərdə bolşeviklərin nüfuzu zəif idi. Yelizavetpol quberniyası Azərbaycan milli azadlıq hərəkatında mühüm yer tuturdu. 1905–07 illər inqilab dövründən genişlənən milli-siyasi təşkilatlanma davam edirdi. Milli azadlıq hərəkatının görkəmli xadimləri Nəsib bəy Yusifbəyli, Xəlil bəy Xasməmmədov, Xudadat bəy Rəfibəyli, Həsən bəy Ağayev və b. böyük iş aparırdılar Nəsib bəy Yusifbəyli 1917-ci ilin martında Türk ədəmi-mərkəziyyət partiyasının əsasını qoymuşdu. Milli azadlıq hərəkatına qarşı mübarizədə erməni-daşnak və bolşevik siyasi partiya və təşkilatları birləşərək, eyni mövqedən mübarizə aparırdılar. Oktyabr çevrilişindən (1917) sonraBakıda sovet hakimiyyətinin elan edilməsi milli azadlıq hərəkatının gedişində Yelizavetpol quberniyasının mövqeyini daha da möhkəmləndirdi. 5 (18) noyabrda Yelizavetpolda keçirilən Qafqaz müsəlmanlarının hərbi qurultayı azərbaycanlılardan ibarət hərbi hissələr yaradılması haqqında qərar çıxardı. Knyaz Levan Maqalov başda olmaqla, müsəlman süvari polku yaradıldı.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cənubi Qafqazda Zaqafqaziya komissarlığı təşkil edildikdən sonra Yelizavetpol quberniyasında hakimiyyət milli şuralara keçdi. Milli hərbi hissələrin silahla təmin edilməsi üçün 1918 ilin yanvarında Qafqaz cəbhəsindən qayıdan rus qoşunları Şamxor stansiyasında tərksilah edildi. Apreldə Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respııblikasının yaranması elan edildikdə, Yelizavetpol quberniyası onun tərkibinə daxil oldu. Mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması ilə quberniya onun əsasını təşkil etdi və Azərbaycan torpaqlarının bütünlüklə azad edilməsinin mərkəzinə çevrildi. İyunun 16-da Azərbaycan Milli Şurası və Hökuməti Yelizavetpola (Gəncəyə) köçdü. Azərbaycana hərbi yardım üçün dəvət olunmuş türk qoşunları da mayın axırı – iyunun əvvəllərində burada toplanmağa başladı. İyunun 17-də Gəncədə Fətəli xan Xoyskinin sədrliyi ilə 2-ci hökumət kabinəsi təşkil edildi. Hökumətin 30 iyul tarixli qərarı ilə Yelizavetpolun tarixi adı – Gəncə bərpa edildi. Bundan sonra quberniya da Gəncə quberniyası adlandırıldı. Gəncə şəhəri 1918 il iyunun 17-dən sentyabrın 17-dək olan dövrdə dövlətin paytaxtı oldu.

Gəncə quberniyası AXC tərkibində

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin inzibati-ərazi bölgüsündə mühüm yer tutan Gəncə quberniyası, keçmiş Yelizavetpol quberniyasına yeni əlavə edilmiş ərazilər hesabına xeyli genişləndirilmişdi. Bakı və Zaqatala quberniyalarının ərazisi istisna olmaqla, qalan 10 qəza (Qazax, Gəncə, Nuxa, Ərəş, Cavanşir, Şərur-Dərələyəz, Naxçıvan, Zəngəzur, Cəbrayıl, Şuşa) və 1 dairə (Göyçə) Gəncə ətrafında birləşmişdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti erməni separatizmi və azərbaycanlılara qarşı soyqırımı şəraitində ölkəni daha səmərəli idarə etmək üçün müvafiq vasitələrdən istifadə edirdi. 1919-cu il yanvarın 13-də Qarabağ general-qubernatorluğu, fevralın 28-də isə Cənub-qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğıı yaradılmışdı. Gəncə quberniyasını qubernator idarə edirdi.

Hökumətin 1919-cu il 30 mart tarixli qərarı ilə Gəncə qubernatoru İbrahim ağa Vəkilova general-mayor, köməkçisi Hüseynqulu xan Xoyskiyə isə polkovnik rütbəsi verilmişdi. İ. Vəkilov Azərbaycan ordusu Baş qərargahı Baş idarəsinin topoqrafiya şöbəsinin rəisi təyin olunduğuna görə, 6 may tarixli qərarla Xudadat bəy Rəfibəyli Gəncə qubernatoru təyin edilmişdi. Quberniyada quberniya idarəsi yaradılmışdı. Quberniya idarəsinə vitse-qubernator, müşavirlər, quberniya tibb müfəttişi, quberniya mühəndisi, memarı, yerölçəni daxil idi. Quberniya idarəsi genişmiqyaslı məsələlərlə məşğul olurdu: kəndlərdə vəzifəli şəxslərin seçilməsi və pay torpaqlarının sənaye müəssisələri və tikililər üçün ayrılması haqqında kənd icmalarının qərarlarını təsdiqləyir, inzibati-polis idarələri məmurlarının vəzifə cinayətləri haqqında işlərə, kassasiya şikayətlərinə və kənd məhkəmələrinin qərarlarına və s. baxırdı. İdarə ayrı-ayrı struktur hissələrindən ibarət idi: katiblik bölməsi, 1-ci bölmə (müşavir Mikayıl bəy İsrafilbəyov), 2-ci bölmə (müşavir Aleksandr Konstantinoviç Boqatko), zemstvo bölməsi (Georgi Yefimoviç Çernyayevski), həkim, baytar, tikinti (mühəndis Vasili Yakovleviç Aqunakov) bölmələri. Cümhuriyyət Hökuməti Gəncə quberniyasının sosial-iqtisadi və mədəni inkişafına diqqətlə yanaşırdı. Erməni-daşnak quldur birləşmələrinin azərbaycanlılara qarşı soyqırımı və deportasiya siyasəti nəticəsində İrəvan quberniyası qəzalarından qaçqın düşmüş azərbaycanlılar daha çox Gəncədə və onun ətrafında yerləşdirilmişdi. Onların ərzaqla təmin olunması və sağlamlıqlarının qorunması üçün tədbirlər görülmüşdü. Lakin düşmən qüvvələr bütün vasitələrdən istifadə edərək, quberniyada siyasi sabitliyi pozmağa cəhd göstərirdi. Bu sahədə xüsusilə fərqlənən bolşeviklər, quberniyanın xüsusiyyətini nəzərə alaraq, burada kəndli hərəkatının genişləndirilməsinə çalışırdılar. Hələ 1917 ilin dekabrında Qovlar stansiyasında bolşevik Müseyib Əliyevin evində S. Şaumyan və H. Sultanovun iştirakı ilə gizli müşavirə keçirilmişdi. 1918 ilin yanvarında Bakı komitəsinin göstərişi ilə Məşədi Əzizbəyov də Gəncəyə gəlmiş, buradakı vəziyyət haqqında "Hümmət"in iclasında çıxış etmişdi. Cümhuriyyət dövründə də bu pozuculuq işləri davam etdirilirdi. 1919 ilin yazında Gəncədə F. Əliyevin başçılığı ilə Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının gizli dairə komitəsi təşkil olunmuşdu. Gəncə quberniyasında fəhlə və kəndlilər hökumətə qarşı çıxışlara təhrik edilirdi. 1919 ilin yanvarında Gəncə quberniyası dəmiryolçularının tətili baş vermişdi. Qatır Məmmədin rəhbərlik etdiyi və Cümhuriyyət Hökumətinə qarşı çevrilmiş qaçaq hərəkatı təhlükəli şəkil almışdı. 1920 il aprelin 28-də Bakıda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin süqutu və Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikaının qurulmasının elan edilməsi Gəncə quberniyasında vəziyyətə təsir göstərdi. Elə həmin gün F. Əliyevin sədrliyi ilə Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Gəncə Dairə Komitəsi Quberniya İnqilab Komitəsini yaratdı və hakimiyyətin təhvil verilməsi haqqında Gəncə qubernatoruna ultimatum verdi. Ultimatum qəbul olundu. Aprelin 29-da hakimiyyətin Quberniya İnqilab Komitəsinə verilməsihaqqında akt imzalandı. Mayın 1-də 11-ci Qırmızı ordu hissələri Gəncəyə daxil oldu. Lakin Gəncə quberniyasında sovet hakimiyyəti güclü müqavimət hərəkatı ilə üzləşdi. Gəncədə, Qarabağda və digər bölgələrdə sovet bolşevik işğalına qarşı üsyanlar baş verdi (bax Gəncə üsyanı (1920)). 11-ci ordu hissələri bu üsyanları amansızlıqla yatırdı, sovet hakimiyyəti bərpa olundu. Gəncə quberniyası ləğv edildi.

İqlimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yelizavetpol quberniyasının iqlimi olduqca müxtəlifdir. Meşə zonasının hüdudlarından yuxarıya uzanan dağlıq ərazilər ilin demək olar ki, üç rübü qarla örtülü olur və orada tamamilə əhali yaşamır. Yay aylarında burada atmosfer və torpaq rütubətinin bolluğu zamanı, burada ot bitkisinin inkişafı köçərilərin buraya öz heyvanlarını otarmaq üçün gəlməsinə səbəb olur. Onlar burada avqustun sonuna qədər qalırlar. Dağ yaylalarından aşağıda, meşələrin yerləşdiyi zolaqda, iqlim hərçənd hələ sərt olmasına baxmayaraq, dənli bitkilərin (qarğıdalı və düyüdən başqa) becərilməsi ilə məşğul olmağa icazə verir; qışlar burada bol qarlı və kifayət qədər sərtdir, yay aylarında isə yağıntılı keçir, bəzən əkinlərə güclü ziyan vuran sıx dolu yağır. Dağ ətəklərində, dənli bitkilərdən başqa, bağçılıq təsərrüfatı və üzümlüklər meydana çıxır. Burada yerin süni suvarmasına ehtiyac duyulur. Nəhayət, geniş düzən və çöl sahələrində yay ayları uzun, isti və quru iqlimlə müşayiət olunur. Qış burada qısa və yumşaq keçir, yaz ayları qısa olur və tez zamanda yaya keçid edir. Yelizavetpol quberniyasında meşələr təxminən 856 min desyatin və ya bütün sahənin 21%-i qədər ərazi tutur. Ən böyük meşə sahələri Qazax və Zəngəzur qəzalarında cəmlənmişdir.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
1 yanvar 1885-ci və 1 yanvar 1886-cı il tarixinə Yelizavetpol quberniyası əhalisinin qəzalar üzrə bölgüsü
Qəza Ərazi[1], verst² Əhali, Kişilər, 01.01.1885[2] Əhali, Qadınlar, 01.01.1885[2] Əhali, Toplam, 01.01.1885[2] Əhali, Kişilər, 01.01.1886[2] Əhali, Qadınlar, 01.01.1886[2] Əhali, Toplam, 01.01.1886[2]
Yelizavetpol 8 398,2 48 881 42 768 91 649 49 399 43 222 92 621
Qazax 6 092,2 49 410 36 273 85 683 50 056 36 805 86 861
Nuxa 3 284 42 704 36 467 79 171 43 207 37 002 80 209
Ərəş 2 822,9 24 520 21 235 45 755 24 845 21 422 46 267
Cavanşir 3 904 32 504 23 639 56 143 32 811 23 856 56 667
Şuşa 4 446 43 725 36 140 79 865 44 488 36 669 81 157
Cəbrayıl 2 749 30 449 28 874 59 323 30 762 29 016 59 778
Zəngəzur 6 644 53 072 43 138 96 210 53 378 43 524 96 902
Yekun 38 340,3 368 655 301 456 670 111 372 827 304 818 677 645
İl Əhali
01.01.1874 576,952[3]
1883–1884 621.300
01.01.1885 670,111[2]
01.01.1886 677,645[3]
1894 856.700
1897 878,415
1915 1.243.50
№ İnzibati bölgüsü Mərkəz
1 Yelizavetpol qəzası Yelizavetpol (Gəncə)
2 Ərəş qəzası Ağdaş
3 Nuxa qəzası Şəki
4 Qazax qəzası Qazax
5 Cavanşir qəzası Tərtər
6 Qaryagin qəzası Qaryagin
7 Zəngəzur qəzası Gorus
8 Şuşa qəzası Şuşa
№ Qəza Qəza mərkəzi Sahəsi,
Verst² 		Əhali[4]
(1897), nəfər
1 Ərəş Ağdaş (528 nəfər) 2 829,6 67 277
2 Cavanşir Tərtər (752 nəfər) 4 818,4 72 719
3 Yelizavetpol Yelzavetpol (33 625 nəfər) 7 695,7 162 788
4 Zəngəzur Gorus (1 450 nəfər) 6 829,7 137 871
5 Qazax Qazax (1 769 nəfər) 6 024,2 112 074
6 Cəbrayıl Cəbrayıl 2 922,6 66 360
7 Nuxa Şəki (24 734 nəfər) 3 346,7 120 555
8 Şuşa Şuşa (25 881 nəfər) 4 315,6 138 771

Keçmiş Yelizavetpol quberniyasında 1915-ci ildə əhalinin ən çox qarışıq olduğu Şuşa, Zəngəzur, Qazax (Göyçə ilə birlikdə), Qaryagin, Cəbrayıl, Cavanşir mahallarında əhalinin milli tərkibi belə idi: 46 faiz müsəlman və 54 faiz erməni, 55 və 44,3 faiz, 49 və 46 faiz, 74,5 və 24,9 faiz, 67,5 və 31,6 faiz.

Milli tərkib

[redaktə | mənbəni redaktə et]






Yelizavetpol quberniyası əhalisinin milli tərkibi (1880)   azərbaycan tatarı (60,28 %)  ermənilər (32,63 %)  ruslar (1,5 %)  kürdlər (2,59 %)  udilər (1,63 %)  Qalanları (1,37 %)

1880-ci il tarixinə Yelizavetpol quberniyası əhalisinin milli tərkibi[5]
Etnik qrup Sayı Nisbəti
azərbaycan tatarı 357 917 60,28%
erməni 193 742 32,63%
kürd 15 366 2,59%
udi 9 667 1,63%
rus 8 891 1,5%
cekli (haputlu daxil) 2 288 1,37%*
kürəli 1 973 *
yəhudi 1 740 *
alman 1 326 *
rutul 665 *
qaraçı 245 *
yekun 593 784 100%






Yelizavetpol quberniyası əhalisinin milli tərkibi (1886)   azərbaycan tatarı (62,8 %)  ermənilər (33,1 %)  ruslar (1,91 %)  udilər (1,04 %)  farslar (0,45 %)  Qalanları (0,7 %)

1 yanvar 1886-cı il tarixinə Yelizavetpol quberniyası əhalisinin milli tərkibi[6]
Etnik qrup Sayı Nisbəti
tatar 425 577 62,8%
erməni 224 358 33,1%
rus 12 968 1,91%
udi 7 028 1,04%
fars 3 025 0,45%
alman 2 135 0,32%
yəhudi 1 907 0,28%
polyak, gürcü, yunan, türk, kürd və s. 647 0,1%
yekun 677 645 100%

Qəzalar üzrə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yelizavetpol Quberniyasının 1897-ci il siyahıya alınması nəticələrinə əsasən etnik tərkibi.

Qəza Azərbaycanlılar Ermənilər Ləzgilər Ruslar Beloruslar Almanlar Kürdlər Tatlar Udinlər
Bütün Quberniyada 60,8 % 33,3 % 1,7 % 1,6 % … … … … …
Ərəş qəzası 70,1 % 20,5 % 8,7 % … … … … … …
Cəbrayıl qəzası 74,1 % 23,7 % … 1,1 % … … … … …
Cavanşır qəzası 71,6 % 26,9 % … … … … … … …
Yelizavetpol qəzası 63,9 % 26,4 % … 4,4 % 1,7 % 1,9 % … … …
Zəngəzur qəzası 51,6 % 46,1 % … … … … 1,3 % … …
Qazax qəzası 57,2 % 38,9 % … 3,0 % … … … … …
Nuxa qəzası 69,3 % 15,7 % 7,1 % … … … … 1,5 % 5,8 %
Şuşa qəzası 45,3 % 53,3 % … 1,0 % … … … … …

Dini etiqad

[redaktə | mənbəni redaktə et]
1880-ci il tarixinə Yelizavetpol quberniyası əhalisinin dini etiqadlarına görə bölgüsü[5]
Din/təriqət Sayı
şiə 234 172
qriqoryan 193 538
sünni 153 462
raskolnik 8 464
pravoslav 1 118
musəvi 1 704
protestant 724
yekun 593 784
  • 1880-ci il tarixinə Yelizavetpol quberniyasının 593,784 nəfər əhalisinin 387,634 nəfərini (və ya 65,28%-ni) müsəlmanlar, 203,844 nəfərini (və ya 34,33%-ni) məsihilər, 1,704 nəfərini (və ya 0,39%-ni) isə musəvilər təşkil edirdi.[5]
1 yanvar 1886-cı il tarixinə Yelizavetpol quberniyası əhalisinin dini etiqadlarına görə bölgüsü[6]
Din/təriqət Kişilər Qadınlar Toplam
şiə 136 889 109 232 246 121
qriqoryan 125 900 104 471 230 371
sünni 98 596 83 911 182 507
raskolnik 4 474 4 440 9 214
pravoslav 4 193 925 5 118
lüteran 1 216 919 2 135
musəvi 999 908 1 907
katolik 260 12 272
yekun 372 827 304 818 677 645
  • 1 yanvar 1886-cı il tarixinə Yelizavetpol quberniyasının 675,645 nəfər əhalisinin 428,628 nəfərini (və ya 63,25%-ni) müsəlmanlar, 247,110 nəfərini (və ya 36,47%-ni) məsihilər, 1,907 nəfərini (və ya 0,28%-ni) isə musəvilər təşkil edirdi.[6]

Məhkəmə sistemi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yelizavetpol quberniyasının Yelizavetpol dairə məhkəməsinin tərkibində Yelizavetpol şəhəri üzrə 5, Göyçay şəhəri üzrə 2, Nuxa (Şəki) şəhəri üzrə 1, Şuşa şəhəri üzrə 4 notarius fəaliyyət göstərmişdir. Notariuslar olmayan yerlərdə bu vəzifələri barışdırıcı hakimlər, onlar olmayanda isə həmin hakimlərin köməkçiləri yerinə yetirirdi.

1870-ci ildə Yelizavetpol quberniyasında 6 cəza yeri vardı. Həcminə görə həmin binalar 365 nəfərdən ötrü nəzərdə tutulmuşdur. Buna baxmayaraq 1870-ci il ərzində burada saxlanılanların sayı 743 idi. 1870-ci ildə Yelizavetpol qəsrinə 640, Şuşa qəsrinə 640 və Nuxa qəsrinə 528 nəfər gətirilmişdir. Yelizavetpol dairə həbs evində saxlanılanların sayı 162 nəfər, Qazax həbs evində 555 nəfər, Zəngəzur həbs evində isə 207 nəfər olmuşdur. Quberniya, qəsr və həbs evlərinə 1870-ci ildə gətirilənlərin sayı 2551 nəfərə çatmışdır.

Seçki

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hökumət I Dumanı qovaraq, II Dumaya seçkilər elan etdi. Seçkilər 1907-ci ilin yanvar-fevral aylarında keçirildi. Seçkilərdən bir qədər evvəl Partiyasız müsəlman bloku meydana çıxdi. Bakı ərazisində seçkilərin gedişində sosial-demokrat bloku, daşnak və eserçi "Torpaq və azadliq" kedetçilər və partiyasız müsəlman bloku arasında mübarizə gedirdi. Yelizavetpol quberniyasında seçki kampaniyasının gedişini yuxarı sosial təbəqələrin nümayəndələri müəyyənləşdirirdilər. Seçkilər nəticəsində Fətəli İskəndər oglu Xoyski, İsmayil Zeynalabdin oglu Tagiyev, Məhəmməd aga Məhəmmədtagi suıtan oglu Şahtaxtinski, Mustafa Hacı Musa oglu Mahmudov, Mahmudtağı Mahmudov, Zeynal Eynal oglu Zeynalov Azərbaycandan II Dövlət Dumasına deputat seçildilər.

Qubernatorlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Fokion Bulatov, 1868–1876
  • Aleksandr Nakaşidze, 1880–1897
  • Ivan Kireyev, 1897–1900
  • Nikolai Lutsau, 1900–1905
  • Yegor Baranovski, 1905 (müvəqqəti)
  • Aleksandr Kalaçev, 1905–1907
  • Samkalov, 1907–1908
  • Georgi Kovalyev, 1908–1916
  • Mixail Poyarkov, 1916–1917
  • İbrahim ağa Vəkilov (30 mart 1919 – 5 may 1919)
  • Xudadat bəy Rəfibəyli (6 may 1919 – 29 aprel 1920)

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • ASE, V cild, Bakı, 1981, səh. 105

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Кавказский Статистический комитет. Е. Кондратенко. 1886. "Кавказский календарь на 1887 год", стр. 198
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Кавказский Статистический комитет. Е. Кондратенко. 1886. "Кавказский календарь на 1887 год", стр. 202
  3. ↑ 1 2 Кавказский Статистический комитет. Е. Кондратенко. 1886. "Кавказский календарь на 1887 год", стр. 197
  4. ↑ "Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г." 2012-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-26.
  5. ↑ 1 2 3 Тифлис, типография Главного Управления Наместника Кавказского. 1880. "Кавказский календарь на 1881 год"./П. Пространство и население Еавказскаго Наместничества. стр.22
  6. ↑ 1 2 3 Кавказский Статистический комитет. Е. Кондратенко. 1886. "Кавказский календарь на 1887 год", стр. 203

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Gəncə_quberniyası&oldid=7676918"