Əbu Bəkr

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Keçid et: naviqasiya, axtar
Əbu Bəkr
أبو بكر
Sünni müsəlmanların 1-ci xəlifəsi
632 — 22 avqust 634
Sələfi: Məhəmməd peyğəmbər
Xələfi: Ömər ibn Xəttab
 
Milliyəti: Ərəb
Dini: İslam
Təvəllüdü: təq. 572(572-Şablondakı doğum və ya ölüm tarixində texniki yanlışlıq var!-00)
Məkkə
Vəfatı: 22 avqust 634(634-08-22)
Mədinə
Atası: Osman
Anası: Səlma bint Səhr
Uşaqları: oğlu: Əbdürrəhman
qızı: Aişə

Əbu Bəkr (Abdullah ibn Abi Qəhafə) (təqribən 568-634) - sünni müsəlman icmasının ruhani və dünyəvi başçısı kimi birinci xəlifə olmuşdur. Məhəmmədin peyğəmbərliyinə ilk ilman gətirən kişi olmuşdur[Mənbə göstərin]. İmanına görə Allah[Mənbə göstərin] ona "Siddiq" ləqəbi vermişdir. Quranda haqqında fərdi olaraq bəhs edilən bir-neçə nəfərdən birdir[Mənbə göstərin]. Məkkəli varlı tacir ailəsindən çıxmışdır[Mənbə göstərin].

Həyatı[redaktə]

571-ci ildə, Fil hadisəsindən təqribən 2-3 il sonra Bəni-Teym qəbiləsində Osman bin Əmirin evində dünyaya gəlmişdir. Əbu Bəkr hələ çox gənc yaşlarında evlənmişdir. İlk xanımı Kuteylə binti Abduluzza olmuşdur. Əsma ilə Abdulla bu arvaddan olan uşaqlarıdır. Bu evlilik həyatı uzun olmuş, lakin İslamdan sonra Kuteylə bu dini qəbul etmədiyi üçün Əbu Bəkr onu boşamişdır. Daha sonra Ümmü Ruman ilə evlənmişdir. Bu xanımından Aişə və Əbdürrəhman adında ovladları olmuşdur. Əbu Bəkr Həzrəti Məhəmmədin ən səmimi dostu idi. Məkkəlilər arasında Əbu Bəkrin nüfuz və hörməti çox, etibarı sonsuz idi. O, çox varlı bir tacir idi. Alicənab olduğu üçün, həmyerliləri onu sevər və hörmət edərdilər. Peyğəmbərimizdən iki yaş kiçik idi. Bir-birlərilə çox səmimi dost idilər. Həzrəti Peyğəmbəri axtaran Əbu Bəkirin dükanında tapardı. Elə bu səmimiyyətə görə Həzrəti Məhəmməd ailədən əlavə, kənardan ilk olaraq Əbu Bəkri islamiyyətə dəvət etdi. O da heç tərəddüd etmədən iman edərək islamiyyətə girdi. Əbu Bəkrin islamiyyətə girməsi ilə Həzrəti Məhəmməd özünə böyük bir arxa qazandı. Əbu Bəkrin himməti ilə çoxları islamiyyətə girmişdi. Həzrəti Osman ibni Affan, Əbdürrəhman ibni Avf, Talha ibni Ubeydullah, Səd ibni Əbu Vakkas, Zübeyr ibni Avvam, Əbi Ubeydə ibni Cərrah, Said ibni Zeyd, Habbab ibni Ərət, Abdullah ibni Məsud, Osman ibni Mazun, Suheybi Rumi, Ərkam onun sayəsində müsəlman oldular. Onlardan hansı islamı qəbul etməyə qərar versə, Həzrəti Peygəmbərin hüzuruna gedər, Ondan dini təlimat alardı.

İlk Müsəlman olanlar belə sıralanır: Həzrəti Xədicə, Həzrəti Əli, Həzrəti Zeyd, Həzrəti Əbu Bəkr. Bəzi rəvayətlərə görə ilk müsəlman olma məsələsində ixtilaflar görünsə də, onları belə izah etmək mümkündür. Qadınlardan ilk müsəlman olan Həzrəti Xədicə, gənclərdən ilk müsəlman olan Həzrəti Əli, kölələrdən ilk müsəlman olan Zeyd, kişilərdən ilk müsəlman olan da Həzrəti Əbu Bəkr Siddiqdir. Müxtəlif səbəblərə görə ilk müsəlman adlandırıla bilən dörd müsəlman vardır.

(Ey möminlər!) Əgər siz ona (Peyğəmbərə) kömək etməsəniz, Allah ona kömək göstərmiş olar. Necə ki, kafirlər onu (Məkkədən) iki nəfərdən biri (ikinin ikincisi) olaraq çıxartdıqları, hər ikisi mağarada olduğu və öz dostuna: "Qəm yemə, Allah bizimlədir!"–dediyi zaman (göstərmişdi). O vaxt Allah ona bir arxayınlıq (rahatlıq) nazil etmiş, onu sizin görmədiyiniz (mələklərdən ibarət) əsgərlərlə müdafiə etmiş, kafirlərin sözünü alçaltmışdı. Yalnız Allahın sözü (kəlmeyi-şəhadət) ucadır. Allah yenilməz qüvvət, hikmət sahibidir! (Tövbə, 9/40)

Əbu Bəkr Məhəmmədin (s) üçüncü arvadı Aişənin atasıdır. O, peyğəmbərin (s) vəfatından sonra müsəlmanlar tərəfindən islam dövlətinin başçısı seçilmişdir.

Ölümündən qabaq Həzrəti Öməri yerinə xəlifə təyin edən Həzrəti Əbu Bəkr Peyğəmbərin (s) yanında dəfn olunmuşdur. Məzarı Mədinədə Peyğəmbər məscidindədir.

Ailəsi[redaktə]

Atası[redaktə]

  • Əbu Quhafə Osman

Anası[redaktə]

  • Ummul Xəyr Səlma

Qardaşları[redaktə]

  • Mutaq
  • Utayq
  • Quhafə ibn Osman

Bacıları[redaktə]

  • Fədra
  • Qəribə
  • Ümmü əmer

Həyat yoldaşları[redaktə]

  • Quteylə
  • Ümmü Roman
  • Əsma binti Ümeys
  • Həbibə

Oğanları[redaktə]

  • Abdullah
  • Abdulrahman
  • Məhəmməd

Qızları[redaktə]

  • Əsma
  • Aişə
  • Ümmü Gülsüm

Haqqında nəql olunan kəlamlar[redaktə]

حدثنا عبد العزيز بن عبد الله: حدثني إبراهيم بن سعد، عن صالح، عن ابن شهاب، عن عبيد الله بن عبد الله بن عتبة بن مسعود، عن ابن عباس قال: ثم إنه بلغني قائل منكم يقول: والله لو قد مات عمر بايعت فلاناً، فلا يغترَّنَّ امرؤ أن يقول: إنما كانت بيعة أبي بكر فلتة وتمَّت، ألا وإنها قد كانت كذلك، ولكن الله وقى شرَّها،

Mənə Əbdüləziz ibn Abdullah danışdı dedi ki : İbrahim ibn Sədan mənə Salihdən, o ibni Şihabdan, o Ubeydullah ibn Abdullah ibn Ütbə ibn Məsuddan, o da ibn Abbasdan belə rəvayət etdi : Ömər dedi ki : Sonra bu da var ki, içimizdən bir sözçü çıxıb : "Vallahi Ömər ölərsə, mən filan kimsəyə beyət edərəm" deməkdədir. Əsla heç bir kimsə onun "Əbu Bəkirə edilən beyət ancaq fitnədir, birdənbirə olmuşdur və tamamlanmışdır" deməsiylə aldanmasın ! Həqiqətən elədir ancaq. Allah, o işin şərrindən ümməti qorumuşdur.[1]

“Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra Əbubəkir dedi: “Mən Peyğəmbərin (s) canişiniyəm.” Siz iki nəfər (Abbas və Əli (ə)) gəldiniz. Sən qardaşın oğlundan mirasını tələb edirdin. O da xanımının atasından qalan mirasını istəyirdi. Əbubəkir dedi: “Peyğəmbər (s) buyurub: Biz irs qoymuruq, qoyduqlarımız sədəqədir.” Siz onu yalancı, günahkar, hiləgər( və ya vəfasız ) və xain kimi gördünüz ( bildiniz ) . Halbuki Allah bilir o, düzdanışan, pəhrizkar ( dindar), saf inanc sahibi və haqqa tabe olandır. Əbubəkir öldükdən sonra mən Peyğəmbərin (s) və Əbubəkirin canişini oldum. Siz ikiniz məni də yalançı, günahkar, hiləgər ( və ya vəfasız ) və xəyanətkar gördünüz ( bildiniz ) .”[2]

Əbubəkrin Siddiq olması barəsində əhli-sünnətin nəql etdiyi hədisin etibarı[redaktə]

Əhli-sünnət İbn Abbasdan Peyğəmbərin belə dediyini nəql etmişlər:

لَا اِلـٰهَ اِلاَّ اللهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، اَبُو بَکْرٍ الصِّدِّیقُ، عُمَرُ الْفَارُوقُ، عُثْمَانُ ذُو النُّورَیْنِ


“Elə bir ağac yoxdur ki, onun hər bir yarpağının üzərində “La ilahə illəllah, Məhəmmədun rəsulullah, Əbubəkr Siddiq, Ömər Faruq və Osman Zun-nureyn yazılmamış olsun. ”

Bu hədis Əli ibn Cəmil Rəqqinin düzəltdiyi saxta hədislərdəndir. Təbəranı onu nəql edərək yazır: “Bu hədis saxtadır. Əli ibn Cəmil həddindən artıq özündən hədis uyduran adamdır. Bu hədisi yalnız o nəql etmiş, Məruf ibn Əbi Məruf Bəlxi və Əziz ibn Əmr Xorasani – o da saxta hədis düzəldən bir adam olmuşdur – də bunu ondan oğurlamışlar.”[3] Əbu Nəim İsfahani bu hədisi Əli ibn Cəmil Vəzzanın vasitəsilə nəql etmişdir.[4]
Həmçinin Xəttəli “Əd-dibac” kitabında onu Əbdul-əziz ibn Əmr Xorasının vasitəsilə nəql edir ki, Zəhəbinin dediyinə görə, onda cəhalət vardır, rəvayət batildir və onu batil edən də Əbdul-Əzizdir.[5]

İbn Udey də onu Məruf Bəlxinin vasitəsilə nəql edəndən sonra deyir: “Bu Məruf tanınmaz şəxsdir, bəlkə də onu Əli ibn Cəmildən oğurlamışdır.”[6]

Zəhəbi də “Mizanul-etidal” kitabından[7] yazır: “Bu hədis saxta və cə’lidir, Əli ibn Cəmil tərəfindən məşhurlaşmışdır. Əbul-Qasim Bəşran da “Əmali” kitabında onu Məhəmməd ibn Əbd ibn Amir Səmərqəndinin vasitəsilə nəql etmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, o, çox yalançı bir adam və həddindən artıq hədis düzəldən şəxs idi.”[8]
İbn Udey yazır: “O elə hədisləri nəql edirdi ki, onlara tabe olmaq mümkün deyildir.”[9]
Xətib Bəğdadi də Hüseyn ibn İbrahim Ehtiyatinin vasitəsilə Əli ibn Cəmil Vəzzadan nəql etmişdir.[10]
Zəhəbi hədisi bu yolla zikr etdikdən sonra yazır: "Bu hədis batildir və onda müttəhim olunan Hüseyn Ehtiyatidir."[11] Başqa bir yerdə yazır ki, bu hədis batildir.[12]
Habelə İbn Kəsir onu “Əl-bidayətu vən-nihayə” kitabında Təbəraninin vasitəsilə nəql edəndən sonra demişdir: “Bu hədis zəifdir, çünki, onun sənədində elə adamlar vardır ki, onların barəsində münaqişəli məsələ çoxdur və inkardan xali deyildir.”[13]

Mənbə[redaktə]

  • Xatəmül-Ənbiya. Həzrəti Məhəmməd və Həyatı. səh.64
  • Diyanət İşlər Başqanlığı Ankara-1996
  • İslam (qısa məlumat kitabı). Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası. Bakı: 1989, səh.48-49.

İstinadlar[redaktə]

  1. ↑ Buxari, “əs-Səhih”, Kitabul Muharabin, 16-cı bab, hədis 6442
  2. ↑ Müslim, "Səhihi Müslim", "Cihad və Siyər kitabı", "Babu Hukmil-fəyi", səh. 1378-1379, hədis 1757
  3. ↑ “Əl-mu`cəmul-kəbir”, 11-ci cild, səh. 64, hədis: 11093.
  4. ↑ “Hilyətul-ovliya”, 3-cü cild, səh. 304, nömrə: 249.
  5. ↑ “Mizanul-e`tidal”, 2-ci cild, səh. 633, nömrə: 5120.
  6. ↑ “Əl-kamilu fi zuəfair-rical”, 6-cı cild, səh. 325, nömrə: 1806.
  7. ↑ “Mizanul-e`tidal”, 4-cü cild, səh. 145, nömrə: 8660.
  8. ↑ “Əl-kamilu fi zuəfair-rical”, 5-ci cild, səh. 371, nömrə: 1534.
  9. ↑ “Əl-kamilu fi zuəfair-rical”, 5-ci cild, səh. 371, nömrə: 1534.
  10. ↑ “Tarixu Bəğdad”, 5-ci cild, səh. 4 və 7-ci cild, səh. 337.
  11. ↑ “Mizanul-e`tidal”, 1-ci cild, səh. 540, nömrə: 2018.
  12. ↑ “Mizanul-e`tidal”, 4-cü cild, səh. 146, nömrə: 8660.
  13. ↑
    • “Əl-bidayətu vən-nihayə”, 7-ci cild, səh. 230.
    • Əli Əsgər Rizvani, “İmamşünaslıq və şübhələrə cavab”, (2), səh. 434.

Xarici keçidlər[redaktə]

Mənbə — "http://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Əbu_Bəkr&oldid=2878224"