Əbu Bəkr
| Əbu Bəkr ərəb أبو بكر |
|||
 |
|||
|
|||
|---|---|---|---|
| 632 — 634 | |||
| Sələfi: | Məhəmməd peyğəmbər | ||
| Xələfi: | Ömər ibn Xəttab | ||
| Dini: | İslam Sünni | ||
| Doğum tarixi: | 572 | ||
| Doğum yeri: | Məkkə | ||
| Vəfat tarixi: | 22 avqust 634 | ||
| Vəfat yeri: | Mədinə | ||
| Atası: | Osman | ||
| Anası: | Səlma bint Səhr | ||
| Uşaqları: | oğlu: Əbdürrəhman,Muhamməd qızı: Aişə,Əsma |
||
Əbu Bəkr əs-Siddiq (ərəb أبو بكر الصديق; 572, Məkkə, Ərəbistan— 634, Mədinə, Rəşidi xilafəti) — müsəlmanların ruhani və dünyəvi başçısı kimi birinci xəlifə. Sünni müsəlmanların fikrincə, Əbu Bəkr Məhəmməd peyğəmbərdən (s.ə.s) sonra xəlifədir. Lakin şiələr Əbu Bəkrin xəlifəliyini qəbul etmirlər, onu və digər sünni müsəlmanların qanuni xəlifə saydıqları 2 nəfəri də Əli (ə) ın xəlifəliyini qəsb etmiş hesab edirlər.
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
Fil hadisəsindən 3 il sonra Bəni-Teym qəbiləsində Osman bin Əmirin evində dünyaya gəlmişdir. Əbu Bəkr hələ çox gənc yaşlarında evlənmişdir. İlk xanımı Kuteylə binti Abduluzza olmuşdur. Əsma ilə Abdulla bu arvaddan olan uşaqlarıdır. Bu evlilik həyatı uzun olmuş, lakin İslamdan sonra Kuteylə bu dini qəbul etmədiyi üçün Əbu Bəkr onu boşamışdır. Daha sonra Ümmü Ruman ilə evlənmişdir. Bu xanımından Aişə və Əbdürrəhman adında övladları olmuşdur. Məkkəlilər arasında idi. İslam Peyğəmbərindən 3 yaş kiçik idi. Bir-birlərilə çox səmimi[Mənbə göstərin] dost idilər. Həzrəti Peyğəmbəri axtaran Əbu Bəkirin dükanında tapardı. Elə bu səmimiyyətə görə Həzrəti Məhəmməd ailədən əlavə, kənardan ilk olaraq Əbu Bəkri islamiyyətə dəvət etdi. O da heç tərəddüd etmədən iman edərək islamiyyətə girdi. Osman ibni Affan, Əbdürrəhman ibni Avf, Talha ibni Ubeydullah, Səd ibni Əbu Vakkas, Zübeyr ibni Avvam, Əbi Ubeydə ibni Cərrah, Said ibni Zeyd, Habbab ibni Ərət, Abdullah ibni Məsud, Osman ibni Mazun, Suheybi Rumi, Ərkam Əbu Bəkrin sayəsində müsəlman oldular. Onlardan hansı İslamı qəbul etməyə qərar versə, Həzrəti Peygəmbərin hüzuruna gedər, Ondan dini təlimat alardı.
İlk Müsəlman olanlar belə sıralanır: Həzrəti Xədicə, Həzrəti Əli, Həzrəti Zeyd, Əbu Bəkr. Bəzi rəvayətlərə görə ilk müsəlman olma məsələsində ixtilaflar görünsə də, onları belə izah etmək mümkündür. Qadınlardan ilk müsəlman olan Həzrəti Xədicə, gənclərdən ilk müsəlman olan Həzrəti Əli, kölələrdən ilk müsəlman olan Zeyd, kişilərdən ilk müsəlman olandır. Müxtəlif səbəblərə görə ilk müsəlman adlandırıla bilən dörd müsəlman vardır.
(Ey möminlər!) Əgər siz ona (Peyğəmbərə) kömək etməsəniz, Allah ona kömək göstərmiş olar. Necə ki, kafirlər onu (Məkkədən) iki nəfərdən biri (ikinin ikincisi) olaraq çıxartdıqları, hər ikisi mağarada olduğu və öz dostuna: "Qəm yemə, Allah bizimlədir!"–dediyi zaman (göstərmişdi). O vaxt Allah ona bir arxayınlıq (rahatlıq) nazil etmiş, onu sizin görmədiyiniz (mələklərdən ibarət) əsgərlərlə müdafiə etmiş, kafirlərin sözünü alçaltmışdı. Yalnız Allahın sözü (kəlmeyi-şəhadət) ucadır. Allah yenilməz qüvvət, hikmət sahibidir! (Tövbə, 9/40)
Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]
Atası[redaktə | əsas redaktə]
- Əbu Quhafə Osman
Anası[redaktə | əsas redaktə]
- Ummul Xəyr Səlma
Qardaşları[redaktə | əsas redaktə]
- Mutaq
- Utayq
- Quhafə ibn Osman
Bacıları[redaktə | əsas redaktə]
- Fədra
- Qəribə
- Ümmü əmer
Həyat yoldaşları[redaktə | əsas redaktə]
- Quteylə
- Ümmü Roman
- Əsma binti Ümeys
- Həbibə
Oğanları[redaktə | əsas redaktə]
- Abdullah
- Abdulrahman
- Məhəmməd
Qızları[redaktə | əsas redaktə]
- Əsma
- Aişə
- Ümmü Gülsüm
Haqqında nəql olunan kəlamlar[redaktə | əsas redaktə]
Əbubəkrin Siddiq olması barəsində əhli-sünnətin nəql etdiyi hədisin etibarı[redaktə | əsas redaktə]
Əhli-sünnət İbn Abbasdan Peyğəmbərin belə dediyini nəql etmişlər:
لَا اِلـٰهَ اِلاَّ اللهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، اَبُو بَکْرٍ الصِّدِّیقُ، عُمَرُ الْفَارُوقُ، عُثْمَانُ ذُو النُّورَیْنِ
“Elə bir ağac yoxdur ki, onun hər bir yarpağının üzərində “La ilahə illəllah, Məhəmmədun rəsulullah, Əbubəkr Siddiq, Ömər Faruq və Osman Zun-nureyn yazılmamış olsun. ”
- Bu hədis Əli ibn Cəmil Rəqqinin düzəltdiyi saxta hədislərdəndir. Təbəranı onu nəql edərək yazır: “Bu hədis saxtadır. Əli ibn Cəmil həddindən artıq özündən hədis uyduran adamdır. Bu hədisi yalnız o nəql etmiş, Məruf ibn Əbi Məruf Bəlxi və Əziz ibn Əmr Xorasani – o da saxta hədis düzəldən bir adam olmuşdur – də bunu ondan oğurlamışlar.”[1] Əbu Nəim İsfahani bu hədisi Əli ibn Cəmil Vəzzanın vasitəsilə nəql etmişdir.[2]
- Həmçinin Xəttəli “Əd-dibac” kitabında onu Əbdul-əziz ibn Əmr Xorasının vasitəsilə nəql edir ki, Zəhəbinin dediyinə görə, onda cəhalət vardır, rəvayət batildir və onu batil edən də Əbdul-Əzizdir.[3]
İbn Udey də onu Məruf Bəlxinin vasitəsilə nəql edəndən sonra deyir: “Bu Məruf tanınmaz şəxsdir, bəlkə də onu Əli ibn Cəmildən oğurlamışdır.”[4]
- Zəhəbi də “Mizanul-etidal” kitabından[5] yazır: “Bu hədis saxta və cə’lidir, Əli ibn Cəmil tərəfindən məşhurlaşmışdır. Əbul-Qasim Bəşran da “Əmali” kitabında onu Məhəmməd ibn Əbd ibn Amir Səmərqəndinin vasitəsilə nəql etmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, o, çox yalançı bir adam və həddindən artıq hədis düzəldən şəxs idi.”[6]
- İbn Udey yazır: “O elə hədisləri nəql edirdi ki, onlara tabe olmaq mümkün deyildir.”[6]
- Xətib Bəğdadi də Hüseyn ibn İbrahim Ehtiyatinin vasitəsilə Əli ibn Cəmil Vəzzadan nəql etmişdir.[7]
- Zəhəbi hədisi bu yolla zikr etdikdən sonra yazır: "Bu hədis batildir və onda müttəhim olunan Hüseyn Ehtiyatidir."[8] Başqa bir yerdə yazır ki, bu hədis batildir.[9]
- Habelə İbn Kəsir onu “Əl-bidayətu vən-nihayə” kitabında Təbəraninin vasitəsilə nəql edəndən sonra demişdir: “Bu hədis zəifdir, çünki, onun sənədində elə adamlar vardır ki, onların barəsində münaqişəli məsələ çoxdur və inkardan xali deyildir.”[10]
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Xatəmül-Ənbiya. Həzrəti Məhəmməd və Həyatı. səh.64
- Diyanət İşlər Başqanlığı Ankara-1996
- İslam (qısa məlumat kitabı). Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası. Bakı: 1989, səh.48-49.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ “Əl-mu`cəmul-kəbir”, 11-ci cild, səh. 64, hədis: 11093.
- ↑ “Hilyətul-ovliya”, 3-cü cild, səh. 304, nömrə: 249.
- ↑ “Mizanul-e`tidal”, 2-ci cild, səh. 633, nömrə: 5120.
- ↑ “Əl-kamilu fi zuəfair-rical”, 6-cı cild, səh. 325, nömrə: 1806.
- ↑ “Mizanul-e`tidal”, 4-cü cild, səh. 145, nömrə: 8660.
- ↑ 6,0 6,1 “Əl-kamilu fi zuəfair-rical”, 5-ci cild, səh. 371, nömrə: 1534.
- ↑ “Tarixu Bəğdad”, 5-ci cild, səh. 4 və 7-ci cild, səh. 337.
- ↑ “Mizanul-e`tidal”, 1-ci cild, səh. 540, nömrə: 2018.
- ↑ “Mizanul-e`tidal”, 4-cü cild, səh. 146, nömrə: 8660.
- ↑
- “Əl-bidayətu vən-nihayə”, 7-ci cild, səh. 230.
- Əli Əsgər Rizvani, “İmamşünaslıq və şübhələrə cavab”, (2), səh. 434.
