İbrahim mirzə Cahi
 | Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
| İbrahim mirzə Səfəvi Cahi ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﻣﯿﺮﺯﺍ ﺻﻔﻮﯼ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Əbül Fəth Sultan İbrahim mirzə | |||||
|
|||||
|
|||||
|
|||||
|
|||||
|
|
|||||
| Doğum tarixi | 1540 | ||||
| Vəfat tarixi | 2 noyabr 1577 | ||||
| Vəfat yeri | Qəzvin | ||||
| Dəfn yeri | Məşhəd | ||||
| Sülalə | Səfəvilər | ||||
| Atası | Bəhram Mirzə Səfəvi | ||||
| Anası | Zeynəbsultan xanım | ||||
| Həyat yoldaşı | Gövhərşah sultan | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
|||||
Əbül Fəth Sultan İbrahim mirzə Səfəvi (Aprel 1540-23 fevral 1577) — Səfəvi şahzadəsi, şair.
Mündəricat
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
1540-ci ilin aprel ayında doğulmuşdu. Atası Bəhram Mirzə Səfəvi, anası isə Şirvanşahlar nəslindən Zeynəbsultan xanım idi [1]. 1556-cı ildə Məşhəd valisi təyin olunmuş, 1560-cı ildə I Təhmasibin qızı Gövhərşah sultan ilə evlənmişdi. 1562-ci ildə Ərdəbil hakimliyinə, daha sonra isə şahı əsəbiləşdirdiyi üçün Qain hakimliyinə təyin olundu. 1565-ci ildə yenidən Məşhəd valisi təyin edildi. 1567-ci ildə bu vəzifədən də çıxarılıb Səbzəvar hakimliyinə göndərildi və 1574-cü iləcən burada hakimliyə davam etdi. 1574-cü ildə Qəzvinə çağırıldı və eşikağasıbaşı təyin olundu. 2 il sonra Şah II İsmayılı dəstəklədiyi üçün möhrdar vəzifəsi verildi. 1577-ci ilin 23 fevralında elə Şah İsmayıl tərəfindən də öldürüldü.
Yaradıcılığı[redaktə | əsas redaktə]
O, olduqca istedadlı şəxs idi. Ərəb, fars, cığatay ədəbiyyatını, yunan və şərq fəlsəfəsini, astronomiya, ilahiyyat və s. elmləri gözəl bilirdi. İbrahim Mirzə Cahinin fars və türkcə yazdığı şeirlərin həcmi 3.000 beytdən çoxdur. İran müəlliflərinin təzkirələrində onu şeirlərinə rast gəlinir. Qazi Əhməd Qumi "Xülasət əl-təvarixdə" Cahinin şeirlərinin 3.000 beytdən çox olduğunu qeyd edir. İbrahim mirzə Cahinin divanına arvadı Gövhərşah Banunun da şeir yazmağa təbi olub. Tarixi mənbələr İbrahim Mirzənin "Fərhəng İbrahim" adlı təzkirəsinin olduğunu təsdiq edirlər. Lakin bu təzkirə tam şəkildə əldə yoxdur. "Fərhəng İbrahim" təzkirəsində orta əsr şairləri, alimləri və incəsənət xadimləri haqqında qısa avtobioqrafik məlumatlar özünə yer tapıb. "Gahi" öz sarayında tez-tez "şairlər məclisi" də təşkil edirmiş.
Hakimiyyətinin səciyyəvi cəhəti[redaktə | əsas redaktə]
Məşhəd hakimliyinə gətirildikdən sonra ona hərhansı bir qızılbaş tayfası təyin olunmadı. Əvəzində hər tayfadan 500 hərbçi onun əmrinə verildi. Bu, özü-özlüyündə lələ sisteminin ləğvi demək idi və bu Qızılbaşlara sərf etmirdi. 1564-cü ildə, buna reaksiya olaraq Qazax xan Təkəli üsyanı başladı. 10.000 qulam ilə birlikdə üsyana başlamış Qazax xan Təkəli tezliklə məğlub oldu və İbrahim mirzə yenidən şahın gözündə yüksələrək Səbzəvar hakimliyinə göndərildi.
Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]
1560-cı ildə I Təhmasibin qızı Gövhərşah sultan ilə evlənmişdi. Yeganə övladı:
- Gövhərşad bəyim (1561-1614) - Məkkədə Əmir Nəsrəddin Hüseyn Şirazi ilə evlənmişdi.
