Əhmədi Təbrizi
| Əhmədi Təbrizi | |
|---|---|
| Doğum yeri | Təbriz |
| Vəfat tarixi | XV əsr |
| Vəfat yeri | Təbriz |
| Vətəndaşlığı |
 Ağqoyunlu dövləti |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Fəaliyyəti | şair |
| Fəaliyyət illəri | XV əsr |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| Janr | lirika |
Əhmədi Təbrizi (Təbriz – XIV əsr, Təbriz) — XV əsr Azərbaycan şairi.[1][2] Əhmədi Təbrizi ömrünün əslən Təbriz şəhərindən olub, ömrünün böyük hissəsini burada keçirərək əsərlərini yaratmışdır.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əhmədi Təbrizi Əbülfəth sultan Xəlil Bahadır xan dövründə (1478-ci ilə qədər) Ağqoyunlu dövlətində yaşamışdır. Əhmədi Təbrizinin bu dövlətə olan bağlılığı əsərlərində əksini tapmışdır. Əhmədi zahid şair, sufi idi.[3] Bütün sufilər kimi o, kasıb və sadə həyat sürürdü. Onun Ağqoyunlu sarayı ilə sıx əlaqələri var idi.[3]
Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əhmədi Təbrizi qeydlərində vurğulamışdır ki, Allah heç bir ayəni yox, yalnız kafirlərin Məhəmməd peyğəmbərlə bağlı kitabçalarını pisləmişdir. Əhmədinin fikrincə, şeirləri ilahi sirlərə həsr olunduğu üçün ondan nümunə götürüləcək və heyran olacaqlar. Türkiyədə Əhmədi Təbrizinin ana dilində daha bir əsəri "Yusif və Züleyxa" məsnəvisi aşkar edilib. Nihat Əzəmətin kəşf etdiyi bu əsərin yeganə nüsxəsi İstanbul şəhərində Mərmərə Universitetində intizam və ədəbiyyat kitabxanasında saxlanılır. Təbrizi "Yusif və Züleyxa" əsərini də Əmir əl-Umarə Xəlilullaha həsr etmişdir. Müəllif ön sözdə əsəri yazda Təbriz şəhərində Ağqoyunlu hakimi Sultan Yaqubun rəhbərliyi altında tamamladığını göstərir.
Əhmədinin yazdıqlarına əsaslanaraq bir gün Sultan Xəlil Naxçıvana səfər edəndə sübh namazından sonra Əhmədi çağırıb ona Yusif və Züleyxa haqqında yeni bir əsər yazmağı tapşırır.[3] Daha sonra Əhmədi əlavə edir ki, Naxçıvandan Təbrizə qayıdaraq əmirin əmrini yerinə yetirir. Əhmədi Təbrizi "Yusif və Züleyxa" məsnəvisini 57 gün ərzində tamamlayır. Burada şair onu da əlavə edir ki, Sultan Xəlilin əlində Yusif və Züleyxa haqqında daha bir əsər var idi. Lakin bu əsər çox zəif olduğundan ona yaraşmamışdı. "Yusif və Züleyxa" məsnəvisinin yeganə nüsxəsi fraqmentli olduğu üçün hələ də çap olunmayıb. "Yusif və Züleyxa"nın Sultan Yaqub dövründə yazıldığını nəzərə alsaq, onun "Əsrarnamə"dən bir qədər əvvəl yazıldığını güman etmək olar. Çünki heç bir yerdə "Əsrarnamə" adı çəkilmir. Belə ki, o zaman ki, onun poetik ənənəsinə görə müəlliflər adətən özlərinin digər əsərləri haqqında da qeydlər aparırdılar.[3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ ru:Краткая литературная энциклопедия. том 1, с. 372
- ↑ ru:История всемирной литературы, том 3, с. 570
- ↑ 1 2 3 4 Nağısoylu, 2012
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Möhsün Nağısoylu. Əhmədi Təbrizi və "Əsrarnamə" tərcüməsi (tekstoloji-filoloji araşdırma, mətnin transfoneliterasiyası). — Bakı: Nurlan, 2012. — С. 260.
