Balakən rayonu
| Balakən rayonu | |
|---|---|
 | |
|
|
|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Balakən |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 8 avqust 1930 |
| Sahəsi |
|
| Hündürlük | 496 m |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 85.000 nəfər |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | AZ-BAL |
| Telefon kodu | 994 24 |
| Poçt indeksi | AZ 0800 |
| Avtomobil nömrəsi | 08 |
| Rəsmi sayt | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Balakən, Azərbaycanın rayonlarından biridir. Respublikanın şimal-qərb qurtaracağında yerləşir.
Məbədlər diyarı - Antik yunan coğrafiyaçısı Strabon qədim Balakən ərazisini məhz belə adlandırmışdır. Balakən rayonu 1930-cu ildə təşkil olunmuş, 1963-cü ildə ləğv edilərək Zaqatala rayonuna verilmiş, 1965-ci ildə yenidən müstəqil rayon olmuşdur. Şimalda Dağıstanla, qərbdə Gürcüstanla həmsərhəddir.
Rayon etnik tərkib baxımdan zəngindir. Burada əhalinin böyük əksəriyyətini (təqribən 50 000 nəfərdən artıq) Azərbaycan türkləri təşkil etsə də digər etniklər də kifayət saydadır. Etnik azlıqlar içərisində avarlar ən böyük çəkiyə malikdir (23 000 nəfərdən artıq). Rayonda avarlardan başqa yengiloylar, qaraçılar, saxurlar, ruslar, ukraynalılar da yaşayır.Bu Dağıstan xalqlarının böyük əksəriyyəti II Dünya Müharibəsi ərəfəsində təbii gözəlliklərlə zəngin olan Balakən rayonuna köçüb gəlmişlərdir.
Yerli Media - "Balakən" qəzeti
Siyasi partiyalar - Balakən rayonunda aşağıdakı bir sıra siyasi partiyaların yerli təşkilatları fəaliyyət göstərir.
İqtisadiyyat
Balakən çoxsahəli təsərrüfata malikdir. Burada tütünçülük, baramaçılıq, arıçılıq, meyvəçilik (əsasən qərzəkli meyvəçilik)daha çox inkişaf etmişdir. İqtisadiyyatında heyvandarlıq və taxılçılıq da mühüm yer tutur. Balakən ölkənin ən çox qarğıdalı tədarük edən rayonudur. Sənayesi əsasən kənd təsərrüfatı məhsullarını emal edir. Rayonda tütün fermentləşdirmə, konserv zavodları, fındıq emalı müəssisəsi, kərpic zavodu, istehsalat və meşə kombinatları vardır.
Mədəniyyət, Təhsil və Səhiyyə Müəssisələri
Rayonda 10 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 40 ümumtəhsil məktəbi, texniki-peşə və musiqi məktəbləri, 44 kitabxana, 25 klub, 5 mədəniyyət evi, 23 kinoqurğu vardır.
Memarlıq Abidələri
- Qullar kəndində - Pəriqala (XII-XIII əsrlər),
- Tülü kəndində - "Nur Kilsə" və bir neçə ədəd ay məbədi,
- Qazma kəndində - "Darvazbinə məbədi",
- Katex kəndində - Katex kilsə (V əsr alban kilsəsi),dördbucaqlı bürcləri olan qala (XII əsr), məscid (1912), ibadətgah,
- Balakən şəhərində - unikal minarəli məscid (XIX əsr) mühafizə olunmuşdur.
Balakənin tarixi haqqında ən müfəssəl məlumatları tarixçi-etnoqraf Akif Məmmədlinin aşağıdakı kitablarından almaq olar:
- "Tarixin yaddaşı: qırmızı bataqlıqda yaşıl ruhlar". 1994
- "Balakən: uzaq və yaxı tarix". 1995
- "Məbədlər diyarının tarixi".
- "Balakən-Zaqatala bölgəsi: tarixi, etnoqrafiyası".
- "Legionerin şərəf kitabı".
- "Balakən-Zaqatala bölgəsinin qədim tarixi abidələri". 2006 (Hacı Vaqif Dondolovla birgə hazırlanıb)
- "Balakən-Zaqatala bölgəsinin tarixinə dair". 2007
İqlimi
Əsasən rütubətli subtropik və dağ-tundra iqlimi səciyyəvidir.
Təbiəti
Balakən rayonu əsrarəngiz təbiətə malik rayonlardan biridir. Böyük rekreasiya-turizm resurslarına malikdir. Zəngin meşə örtüyü ölkənin meşə ehtiyatlarının 5 %-ni təşkil edir. Meşələrində palıd, vələs, fıstıq, qızılağac, akasiya və s. ağaclar bitir. Qanıx (Alazan) çayı boyunca tuğay meşələri vardır. Dərman bitkiləri ilə zəngindir. Maraqlıdır ki, dünyada Şuşadan başqa heç yerdə bitməyən Xarı Bülbül adlı məşhur gül Balakən rayonunda bitir. Heyvanat aləmi də zəngindir. Dağ və düzənlik meşələrində qonur ayı, dağ keçisi, canavar, çaqqal, tülkü, qaban, dovşan, cüyür və s. heyvanlar yaşayır. Böyüklüyünə görə Azərbaycanda ikinci olan Zaqatala qoruğunun 3/4-ü Balakən rayonunun ərazisinə düşür.
Ən iri çayları Qanıx (Alazan), Balakənçay, Katexçay və Mazımçaydır.
Gəzməli, görməli yerləri
Rayon gəzməli, görməli yerlərlə çox zəngindir. Katexçay şəlaləsi, İmambulaq, Arılıq, Qaraçay, Mazımqara, Mirovoy Voda və s. belə yerlərdəndir.
Sərhəd rayonlar və ölkələr
Şimaldan Rusiya Federasiyası, Dağıstan MR, qərbdən Gürcüstan Respublikası, şərqdən Zaqatala rayonu
Rayondakı yaşayış məntəqələri
Balakən şəhəri
Qabaqçöl qəsəbəsi
- Abjit kəndi
- Acılıqbinə kəndi
- Ağkilsə kəndi
- Bayrambinə kəndi
- Bedağar kəndi
- Biçaqarbinə kəndi
- Böyüktala kəndi
- Cillik kəndi
- Cincartala kəndi
- Çederovtala kəndi
- Çorçorbinə kəndi
- Darvazbinə kəndi
- Əyritala kəndi
- Gərəkli kəndi
- Gülüzənbinə kəndi
- Hetovlar kəndi
- Hənifə kəndi
- İsaqlıgərmə kəndi
- İtitala kəndi
- Katex kəndi
- Kilsəbuqov kəndi
- Kortala kəndi
- Mahamalar kəndi
- Mazımqara kəndi
- Mazımqarışan kəndi
- Mazımçay kəndi
- Meşəşambul kəndi
- Məlikzadə kəndi
- Mollaçıbinə kəndi
- Murğuztala kəndi
- Öküzovtala kəndi
- Poçtbinə kəndi
- Püştətala kəndi
- Pirkax kəndi
- Qamıştala kəndi
- Qaracalarbinə kəndi
- Qarahacılı kəndi
- Qaravəlili kəndi
- Qasbinə kəndi
- Qaysa kəndi
- Qazma kəndi
- Qızlartala kəndi
- Qoztala kəndi
- Qullar kəndi
- Roçəhməd kəndi
- Sarıbulaq kəndi
- Salban kəndi
- Şambulbinə kəndi
- Şambul kəndi
- Şərif kəndi
- Talalar kəndi
- Tülü kəndi
- Xalatala kəndi
Foto albom
-
Şəlalə Katex
-
Mazımgarey
-
Talalar Nur kilsə
-
Pəri qalası
-
Qoşabulaq
-
Heydər bağı
-
Minarəli məscid
-
Nərimanov parkı
-
Fındıq bağı
-
Balakən - dəmiryol şossesi
-
Bağ mənzərəsi
-
Balakən - dəmiryol vağzalı
Daha çox şəkil üçün bu keçiddən istifadə edin
Mənbələr
.jpg){kind=link}
|
Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |