Beyləqan rayonu

Beyləqan rayonu
39°44′ şm. e. 47°34′ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
İnzibati mərkəz	Beyləqan
İcra başçısı	Asif Ağayev
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	24 yanvar 1939
Sahəsi	1.131 km²
Hündürlük	50 m
Əhalisi
Əhalisi	81.700 nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	AZ-BEY
Telefon kodu	994 21
Poçt indeksi	AZ 1200
Avtomobil nömrəsi	11
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Beyləqan, Azərbaycanda rayon.

Şəhər və iri qəsəbələrin adları

1. Beyləqan şəhəri
2. Örənqala qəsəbəsi
3. Milabad qəsəbəsi
4. Qəhrəmanlı qəsəbəsi
5. Yuxarı Aran qəsəbəsi

Qəsəbələr / Kəndlər

Qəhrəmanlı, Dünyamallar, Birinci Şahsevən, Örənqala, Milabad, Təzəkənd, Kəbirli, İkinci Şahsevən, Şərq, Yuxan Aran, Əhmədli, Bünyadlı, Baş Əlinəzərli,Orta Əlinəzərli, Yuxarı Çəmənli, Birinci Aşıqlı, Eyvazlılar, Tatalılar, İkinci Aşıqlı, Aşağı Çəmənli, İmamverdilər, Qaralılar, Əmirzeyidli, Allahyarlı.

Sərhəd rayonlar, ölkələr və ərazilər

Ağcabədi, Zərdab, İmişli, Füzuli rayonları və İran İslam Respublikası

Əhalisi

Əhalinin ümumi sayı	81700
Şəhər əhalisinin sayı, [%]	27.5398
Kənd əhalisinin sayı, [%]	72.4602
Əhalinin orta sıxlığı	72.236958
Əhalinin cins qrupları üzrə sayı: (kişilər), [%]	49.0820
Əhalinin cins qrupları üzrə sayı: (qadınlar), [%]	50.9180
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (uşaqlar), [%]	18.4823
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (18 yaşa qədər), [%]	44.0636
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (18-dən 55-60-a), [%]	39.9388
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (təqaüdçülər), [%]	15.9976
Ali təhsilli əhalinin sayı, [%]	5.3856
Orta təhsilli əhalinin sayı, [%]	32.7283
Məskunlaşmış qaçqınların sayı	469
Məskunlaşmış məcburi köçkünlərin sayı	16207

Ərazisi

Ərazisi haqqda daha geniş statistik məlumat

Ümumi ərazi, [kv.km]	1131.00
Məhsuldar torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km]	46.10
Kənd təsərrüfatına yararsız torpaqların sahəsi, [kv.km]	27.70
Heyvandarlıq üçün otlaqların sahəsi, [kv.km]	38.70
Əkilmiş torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km]	46.10
Meyvə bağlarının ümumi sahəsi, [kv.km]	0.06
Şoran torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km]	0.53

Tarixi

Mil düzü rayonları qrupuna daxil olan Beyləqan rayonu 24 noyabr 1939-cu ildə yaranmış və Jdanov rayonu adlandırılmışdır. Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 19 mart 1989-cu il tarixli qərarı ilə rayonun adı dəyişdirilərək Beyləqan rayonu adlandırılmışdır.

Coğrafiyası

Rayonun ərazisi Azərbaycan Respublikasının Ağcabədi, Zərdab, Füzuli, İmişli rayonları ilə, habelə İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Rayonun ərazisi 1,13 min kvadrat km, əhalisinin sayı 2004-cü il tarixə 81,7 min nəfərdir. 1 kvadrat km-ə 72 nəfər düşür. Mərkəzi Beyləqan şəhəridir. Beyləqan rayonu ilə Bakı şəhəri arasındakı məsafə 265 km-dir. Rayon 1 şəhər, 3 qəsəbə və 22 kənd olmaqla, cəmi 26 ərazi vahidinə bölünmüşdür.

Rayonda bir şəhər, 16 qəsəbə, 25 yaşayış məntəqəsi, o cümlədən 40 bələdiyyə mövcuddur

Tarixi və memarlıq abidələri

Beyləqan rayonunda bir neçə tarixi abidələr mövcuddur. Bunlar Həzrəti Cərgiz Peyğəmbər ziyarətgahı, orta əsrlər dövrünü əhatə edən qədim Beyləqan şəhər xarabalığı (Örənqala) və Soltanbud təpəsidir.
Həzrəti Cərgiz Peyğəmbər ziyarətgahı XVII-XVIII əsrlərdə tikilmişdir. Hal-hazırda bu ziyarətgah respublikamızın bütün bölgələrindən, eləcə də Gürcüstandan və Dağıstandan gələn müsəlmanların inam və səcdə yeridir.
Beyləqan xarabalığı Örənqala tarixi abidəsi rayondan 18 km aralıda yerləşən Kəbirli kəndinin yaxınlığındadır. Burada qədim Beyləqan şəhəri mövcud olmuşdur. Tarixi məlumatlara görə əsası V əsrdə qoyulmuş Beyləqan şəhəri dövrünün ən iri ticarət və mədəniyyət mərkəzlərindən biri olmuşdur. Bu şəhər XIII əsrdə monqol-tatarların işğalına məruz qalaraq tamamilə dağılmışdır. XIV əsrdə Əmir Teymur tərəfindən şəhərin yenidən inşasına başlansa da, onun ölümü ilə əlaqədar olaraq başlanmış işlər yarımçıq qalmışdır. XVI əsrdən bəri şəhər xarabalığa çevrilmiş və bir daha bərpa olunmamışdır.
Bundan əlavə, rayon Mədəniyyət şöbəsinin mühafizəsində olan aşağıdakı tarixi, memarlıq və incəsənət abidələri mövcuddur: Saray təpəsi, Soltanbud qəbiristanlığı, Seyid Əminə türbəsi, Əminə Xatın məscidi, Kərbəlayı Seyid Ağa türbəsi, Gəray Əsədovun ev muzeyi, Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçılarının xatirə kompleksi, Sevil Qazıyevanın ev muzeyi və büstü, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı G.Əsədovun xatirəsində ucaldılmış abidə, Türklər məscidi, Əmək birliyi abidəsi, M.Beyləqaninin heykəli, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanovun büstü.

Görkəmli şəxsləri

• İmanov Rəşid Uğurlu oğlu - 1905-ci ildə anadan olmuşdur. Uzun illər heyvandarlıq sahəsində işləmiş, 1948-ci ildə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
• İmrəliyev Sərdar Məmməd oğlu - 1930-cu ildə anadan olmuşdur. Azərbaycan SSR-nin əməkdar mexanizatoru və pambıqçısı olmuşdur. 1965-ci ildə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, 1975-ci ildə isə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı adını almışdır.

• Qazıyeva Sevil Həmzət qızı - 1940-cı ildə anadan olmuşdur. Azərbaycan SSRİ-nin əməkdar mexanizatoru və pambıqçısı olmuşdur. 1968-ci ildə ölümündən sonra Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.

• Hüseynov Bahadur Həkimxan oğlu - 1928-ci ildə anadan olmuşdur. 1958-ci ildə heyvandarlıqda qazandığı uğurlara görə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. 2 dəfə Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif olunmuşdur.

• Əhmədov Əhməd Dadaş oğlu - 1936-cı ildə anadan olmuşdur. 1972-ci ildə Azərbaycan SSR-nin əməkdar mexanizatoru və pambıqçısı olmuşdur. 1970, 1973, 1976 və 1981-ci illərdə Lenin ordeni ilə mükafatlandırılmış, 1985-ci ildə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.

• Tağıyev Şamxal Kərim oğlu - 1922-ci ildə anadan olmuşdur. 1941-1945-ci illərdə Böyük Vətən Müharibəsində şərəfli döyüş yolu keçmişdir. 1953-cü ildə Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetini, 1954-1956-cı illərdə həmin universitetin aspiranturasını bitirib. Biologiya elmləri doktoru, professordur. 1977-ci ildən Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyası fiziologiya institutunun müşaviri və şöbə rəhbəridir. 138 elmi işi, 3 monoqrafiyası çap olunub. 23 elmlər namizədi, 2 elmlər doktoru hazırlayıb.

Mənbə

Azərbaycan