15 may dövlət çevrilişi (1992)
15 may dövlət çevrilişi | |
---|---|
Yer | Azərbaycan |
Tarix | 15 may 1992 |
Səbəb | Hakimiyyət uğrunda mübarizə |
Əsas məqsəd | Ayaz Mütəllibovun hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması |
Nəticə | Azərbaycan Xalq Cəbhəsi hakimiyyəti ələ aldı. |
Təşkilatçılar | Azərbaycan Xalq Cəbhəsi |
Əleyhdarları | Ayaz Mütəllibov, Yaqub Məmmədov |
1992-ci il 15 may dövlət çevrilişi — Azərbaycanda AXC tərəfindən həyata keçirilən hərbi çevriliş.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1992-ci ilin 26 fevral tarixində baş vermiş Xocalı soyqırımından sonra xalqın hiddəti artır. Hadisələr xalqdan gizlədilsə də bir müddət sonra hər şey agah olur. Faciənin qarşısının alınmamasında mərkəzi hökumət ittiham edilir. Xalqın tələbi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidenti Ayaz Mütəllibov mart ayında istefa verməli olur. Bir necə ay ərzində ölkənin prezidentlik postu faktiki boş qalır. Hadisələrin bu cür inkişafı keçmiş sovet tərəfdarları və onların Rusiyadakı havadarlarının işinə yarayırdı. Dövlət aparatlarında olan boşluqlar, vahid komandanlığın olmaması səbəbindən 8 may tarixində Şuşa şəhəri Ermənistan hərbi birləşmələrinin əlinə keçir. Bu hadisə Rusiyayameylli siyasətçi olan A. Mütəllibovun yenidən prezident olmasına zəmin (bəhanə) olur.[1] Parlamentin qərarı ilə A. Mütəllibov yenidən prezident elan edilir. Mayın 15-də[2][3][4] Azərbaycan Xalq Cəbhəsi, Əbülfəz Elçibəy başda olmaqla təşkil etdiyi qüvvələrin parlamenti mühasirəyə alması və ələ keçirilməsindən sonra A. Mütəllibov Moskvaya qaçır.[5] Bu dövlət çevrilişi zamanı cəbhədə olan AXC-nin silahlı tərəfdarları Bakıya yönəldilmişdi. Üstəlik çevrilişin gerçəkləşməsində Türkiyə hakimiyyət orqanları böyük rol oynayırdı.
Çevrilişə olan münasibətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
AXC üzvləri bu hadisəni mühüm hesab edərək əhəmiyyət baxımından 18 oktyabrda Müstəqillik aktının imzalanması qədər önəmli olduğunu deyirlər. Bu hadisə faktiki Rusiyanın Azərbaycanı yenidən ələ keçirmək və ya öz təsir dairəsinə salmaq planlarından məhrum etmişdir.
Rusiyapərəstlər və komunistlər bu hadisəni Türkiyə xüsusi xidmət orqanlarının yardım göstərdiyi və qanunsuz olaraq gerçəkləşdirilən dövlət çevrilişi hesab edirlər.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
![]() | Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir. |
- ↑ http://www.moderator.az/news/136567.html
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-16.
- ↑ http://www.azadliq.org/a/27018527.html
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-17.
- ↑ http://ikt2014.blogspot.com/p/tarixi.html