Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Laureatlara təqdim olunan mükafat medalının üz hissəsi

Fizika üzrə Nobel mükafatı (isv. Nobelpriset i fysik) — İsveç Kral Elmlər Akademiyası tərəfindən fizikanın müxtəlif sahələri üzrə elm adamlarına təqdim olunan illik mükafat. Bu mükafat Alfred Nobelin 1895-ci ildəki vəsiyyəti əsasında təsis edilmiş beş Nobel mükafatından biridir, hansı ki, fizika sahəsi üzrə insanlığa əlamətdar töhfələr verənlərə təqdim olunur. Nobelin vəsiyyətinə əsasən, mükafat Nobel Fondu tərəfindən idarə olunur və Royal İsveç Elmlər Akademiyası tərəfindən seçilmiş beş üzvdən ibarət komitə tərəfindən verilir. Mükafat Stokholmda 10 dekabr - Alfred Nobelin ölüm ildönümü ilə bağlı illik mərasimdə təqdim olunur. Laureatlar bir medal, bir diplom və illər ərzində dəyişən miqdarda pul mükafatı alırlar.

Statistika

2023-ci ildən etibarən mükafat 224 şəxsə təqdim edilmişdir. Fizika üzrə Nobel mükafatına ilk dəfə 1901-ci ildə alman fiziki Vilhelm Rentgenə layiq görülmüşdür. Ona verilən mükafat pulunun məbləği 150.782 İsveç kronu təşkil edirdi, 2007-ci ilin dekabr ayında bu məbləğ 7.731.004 İsveç kronuna bərabər idi. Con Bardin bu sahə üzrə mükafatı iki dəfə qazanan yeganə laureatdır (1956 və 1972-ci il). Mariya Küri həmçinin iki Nobel mükafatı qazanmışdır; 1903-cü ildə fizika sahəsi üzrə və 1911-ci ildə kimya sahəsi üzrə.

Uilyam Lorens Breqq 2014-cü ilin oktyabr ayına qədər ən gənc Nobel mükafatı laureatı idi. O mükafatı 1915-ci ildə 25 yaşında ikən qazandı və Fizika sahəsi üzrə Nobel mükafatının ən gənc laureatı olaraq qalmaqdadır.

Beş qadın fizika sahəsi üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür: Mariya Küri (1903), Mariya Göppert-Mayer (1963),Donna Striklend (2018), Andrea Qez (2020) və Ann Liyulie (2023).

1916, 1931, 1934, 1940 və 1942-ci illərdə Fizika üzrə Nobel mükafatı verilmədi. Həmçinin Fizika üzrə Nobel mükafatı 8 dəfə bir il müdətinə təxirə salınıb. Nobel komitəsinin qərarına əsasən 1917-ci ildə heç bir namizədin zəruri kriteriyaya sahib olmaması səbəbi ilə Fizika üzrə Nobel mükafatı verilmədi, ancaq həmin mükafat 1918-ci ildə Çarlz Qlover Barklaya verilmiş və mükafat 1917-ci ilin mükafatı olaraq sayılmışdır. Həmçinin 1918-ci ilin mükafatı 1919-cu ildə Maks Planka, 1921-ci ilin mükafatı 1922-ci ildə Albert Eynşteynə, 1924-cü ilin mükafatı 1925-ci ildə Karl Siqbana, 1925-ci ilin mükafatı 1926-cı ildə Ceyms Frank və Qustav Lüdviq Hertsə, 1928-ci ilin mükafatı 1929-cu ildə Ouen Uillans Riçardsona, 1932-ci ilin mükafatı 1933-cu ildə Verner Heyzenberqə və 1943-cü ilin mükafatı isə Otton Şternə təqdim edilmişdir.

Laureatlar

İl	Şəkil	Laureat	Ölkə	Əsaslanma	Ref
1901		Vilhelm Rentgen	Almaniya İmperiyası	"Sonralar onun adını daşıyan Rentgen şualarının kəşf edilməsində göstərdiyi fövqaladə xidmətlərinin tanınması üçün"
1902		Hendrik Lorens	Hollandiya	"Maqnetizmin radiasiya fenomeni üzərindəki təsiri ilə əlaqəli həyata keçirdikləri tədqiqatları ilə fövqaladə xidmətlərinin tanınması üçün"
		Piter Zeyeman	Hollandiya
1903		Antuan Anri Bekkerel	Fransa	"Təbii radioaktivliyi kəşf etdiyinə görə"
		Pyer Küri	Fransa	"Professor Antuan Anri Bekkerel tərəfindən kəşf edilən radiasiya fenomeni üzərində birgə tədqiqatlarına görə"
		Mariya Küri	Polşa
1904		Con Uilyam Strett	Böyük Britaniya	"Ən əhəmiyyətli qazların sıxlığının araşdırılması və bu tədqiqatalarla əlaqəli olaraq arqonu aşkar etməsinə görə"
1905		Filipp Lenard	Avstriya-Macarıstan Almaniya İmperiyası	"Katod şüaları üzərində həyata keçirdiyi tədqiqatlarına görə"
1906		Cozef Con Tomson	Böyük Britaniya	"Gazlardakı elektrik keçiriciliyi üzərində nəzəri və eksperimental tədqiqatlarına görə"
1907		Albert Maykelson	ABŞ Polşa	"Optik həssaslıq qurğularına və onların vasitəsi ilə həyata keçirilən spektroskopik və metrologik tədqiqatlarına görə"
1908		Qabriel Lipman	Fransa	"İnterferensiya fenomeni əsasında rənglərin fotoqrafiq olaraq yenidən hasil etmə metoduna görə"
1909		Qulyelmo Markoni	İtaliya Krallığı	"Radioteleqrafın inkişafında verdikləri töhfələrinə görə"
		Karl Braun	Almaniya İmperiyası
1910		Yan Van-der-Vaals	Niderland	"Qazların və mayelərin vəziyyət tənliyi üzrə tədqiqatlarına görə"
1911		Vilhelm Vin	Almaniya İmperiyası	"İstilik şualanmalarını tənzimləyən qanunlarla əlaqədar kəşflərinə görə"
1912		Nils Dalen	İsveç	"Qaz akkumulyatorlarının mayak və buylarla kombinasiyasında istifadə edilən avtomatik klapan ixtirasına görə"
1913		Heyke Kamerlinq Onnes	Niderland	"Maddənin aşağı tempereturdakı xüsusiyyətlərinə dair tədqiqatlarına görə. Bu tədqiqatlar əsasında maye heliumun istehsalı mümkün olmuşdur"
1914		Maks fon Laue	Almaniya İmperiyası	"Rentgen şüalarının kristallar tərəfindən diffraksiyasını kəşf etdiyinə görə hansı ki, Rentgen şüaları spektroskopiyasının inkişafında mühüm addım atmışdır"
1915		Uilyam Henri Breqq	Böyük Britaniya	"Rengen şüaları vasitəsi ilə kristalların quruluşunun analiz edilməsindəki tədqiqatlarına görə hansı ki, rentgen kristalloqrafiyasının inkişafında mühüm addım atmışlardır "
		Uilyam Lorens Breqq	Avstraliya Böyük Britaniya
1916	Mükafat verilməyib
1917		Çarlz Qlover Barkla	Böyük Britaniya	"Elementlərdəki rentgen şüualanma xarakteristikasını kəşf etdiyinə görə"
1918		Maks Plank	Almaniya İmperiyası	"Enerji kvantının aşkar edilməsi ilə fizikanın inkişafına göstərdiyi xidmətlərə görə"
1919		Yohannes Ştark	Almaniya	"Kanal şüalarındakı dopler effektini və elektrik sahələrindəki spektral cizgiləri kəşf etdiyinə görə"
1920		Şarl Edur Giyom	İsveçrə	"Nikel-polad xəlitələrindəki anomaliyaları kəşf edərək fizikada həssas ölçmələrə verdiyi töhfələrə görə"
1921		Albert Eynşteyn	Almaniya İsveçrə	"Nəzəri fizikaya verdiyi töhfələrə görə və xüsusi ilə fotoelektrik effekti kəşf etdiyinə görə "
1922		Nils Bor	Danimarka	"Atomların strukturu və yaydığı radiasiya ilə əlaqəli tədqiqatlarda göstərdiyi xidmətlərinə görə"
1923		Robert Milliken	ABŞ	"Elementar elektirik yükü və fotoelektrik effektə dair tədqiqatlarına görə"
1924		Karl Siqban	İsveç	"Rentgen spektroskopiyası sahəsindəki tədqiqat və kəşflərinə görə"
1925		Ceyms Frank	Almaniya	"Elektronun atom üzərində təsirini tənzimləyən qanunları aşkar etdiklərinə görə"
		Qustav Herts	Almaniya
1926		Jan Batist Perren	Fransa	"Maddənin dəvamsız strukturuna dair tədqiqatlarına və xüsusi olaraq da sedimentasiya balansını kəşf etdiyinə görə"
1927		Artur Kompton	ABŞ	"Adını daşıyan kompton effektini kəşf etdiyinə görə"
		Çarlz Tomson Riz Vilson	Böyük Britaniya	"Yoğunlaşmış buxarda yüklənmiş zərrəciklərin yollarının görülməsini mümkün edən metoduna görə"
1928		Ouen Uillans Riçardson	Böyük Britaniya	"Termoelektron fenomeni üzərindəki tədqiqatlarına və xüsusi ilə də onun adını daşıyan Riçardson qanununu kəşf etdiyinə görə"
1929		Lui de Broyl	Fransa	"Elektronlarının dalğa xasiyyətini kəşf etdiyinə görə"
1930		Çandrasekhara Venkata Raman	Hindistan	"İşığın səpilməsi ilə əlaqəli tədqiqatlarına və adı verilən Raman saçılmasını kəşf etdiyinə görə"
1931	Mükafat verilməyib
1932		Verner Heyzenberq	Almaniya	"Kvant mexanikasının əsəsını qoymasına və hidrogenin allotropik formalarını kəşf etdiyinə görə"
1933		Ervin Şredinger	Avstriya	"Atom nəzəriyyəsinin yeni produktiv formalarını kəşflərinə görə"
		Pol Dirak	Böyük Britaniya
1934	Mükafat verilməyib
1935		Ceyms Çedvik	Böyük Britaniya	"Neytronu kəşf etdiyinə görə"
1936		Viktor Frans Hess	Avstriya	"Kosmik radiasiyanı kəşf etdiyinə görə"
		Karl Deyvid Anderson	ABŞ	"Pozitronu kəşf etdiyinə görə"
1937		Klinton Devisson	ABŞ	"Eksperimental olaraq elektronların kristallar tərəfindən diffraksiyasını kəşf etiklərinə görə"
		Corc Pacet Tomson	ABŞ
1938		Enriko Fermi	İtaliya Krallığı	"Neytron radiaktik şüalanması səbəbi ilə yaranan yeni radioaktiv elementlər ilə əlaqəli tədqiqatlarına və ləng neytronların təsiri altında nüvə reaksiyalarını müəyyən etməsinə görə"
1939		Ernest Lourens	ABŞ	"Siklotronun ixtirası və təkmilləşdirilməsinə və xüsusi ilə də yeni radioaktiv elementlərin alınması kimi onunla əldə olunan nəticələrə görə"
1940	Mükafat verilməyib
1941
1942
1943		Otto Ştern	ABŞ Almaniya	"Molekulyar şüa metodunun təkmilləşdirilməsində göstərdiyi xidmətlərinə və protonun maqnetik momentini kəşf etdiyinə görə"
1944		İsidor Ayzek Rabi	ABŞ Polşa	"Atom nüvəsindəki maqnetik xüsusiyyətləri qeydə almaq üçün inkişaf etdirdiyi rezonans metoduna görə"
1945		Volfqanq Pauli	Avstriya	"İstisna prinsipini kəşf etdiyinə görə, həmçinin Pauli prinsipi olaraq da adlandırılır"
1946		Persi Bricmen	ABŞ	"Yüksək təyziq meydana gətirən cihazın ixtirasına və yüksək təyziq fizikasına verdiyi töhfələrinə görə"
1947		Eduard Eplton	Böyük Britaniya	"Üst atmosfer fizikasına dair tədqiqatlarına və xüsusi ilə də adını daşıyan Eplton qatını kəşf etdiyinə görə"
1948		Patrik Blekett	Böyük Britaniya	"Vilsonun bulut kamerası metodunu təkmilləşdirdiyinə, bununla birlikdə nüvə fizikası sahəsində və kosmik radiasiyaya dair kəşflərinə görə"
1949		Hideki Yukava	Yaponiya	"Nüvə qüvvələri ilə bağlı nəzəri tədqiqatlarının əsasında mezonların mövcudluğunu təxmin etdiyinə görə"
1950		Sesil Pauell	Böyük Britaniya	"Növə proseslərini öyrənmək üçün təkmilləşdirdiyi fotoqrafiq metoda və bu metod əsasında mezonlarla əlaqəli kəşflərinə görə"
1951		Con Kokroft	Böyük Britaniya	"Süni şəkildə sürətləndirilmiş atom hissəcikləri vasitəsi ilə atom nüvəsinin transmutasiya edilməsinə dair öncül tədqiqatlarına görə"
		Ernest Uolton	Böyük Britaniya (İrlandiya)
1952		Feliks Blox	İsveçrə ABŞ	"Nüvə maqnit həssaslığı ölçmələri üçün təkmilləşdirdikləri yeni metdodlara və bu metodlarla əlaqəli kəşflərinə görə"
		Edvard Mills Parsell	ABŞ
1953		Frits Çernike	Niderland	"Faza-kontrast metoduna və xüsusi ilə faza-kontrast mikroskopunun ixtirasına görə"
1954		Maks Born	Almaniya	"Kvant mexanikasına dair fundamental tədqiqatlarına və xüsusi ilə dalğa funksiyasının statistik şərhinə görə"
		Valter Bote	Almaniya	"Təsadüf metoduna və bununla əlaqəli kəşflərinə görə"
1955		Uillis Lamb	ABŞ	"Hidrogen spektrumundaki incə struktura dair kəşflərinə görə"
		Polikarp Kuş	ABŞ Almaniya	"Elektronun maqnetik momentinə dair həssas təsbitlərinə görə"
1956		Con Bardin	ABŞ	"Yarımkeçiricilər üzrə tədqiqatlarına və tranzistor effektini kəşf etdiklərinə görə"
		Volter Hauzer Bratteyn	ABŞ
		Uilyam Bredford Şokli	ABŞ
1957		Li Tzundao	Çin Resbublikası	"Bərabərlik qanunlarına dair tədqiqatlarına görə. Bu tədqiqatlar əsasında elementar hissəciklərlə əlaqəli mühüm kəşflər edilmişdir "
		Yanq Çjennin	Çin Resbublikası
1958		Pavel Çerenkov	SSRİ	"Çerenkov effektini kəşf və şərh etdiklərinə görə"
		İlya Frank	SSRİ
		İqor Tamm	SSRİ
1959		Emilio Gino Segre	İtaliya ABŞ	"Antiprotonu kəşf etdiklərinə görə"
		Ouen Çemberlen	ABŞ
1960		Donald Qlazer	ABŞ	"Qabarcıq kamerasının ixtirasına görə"
1961		Robert Hofştadter	ABŞ	"Atom nüvələrindəki elektron səpilməsinə dair qabaqcıl tədqiqatlarına və bununla da nükleonların strukturunu açıqlayan kəşflərinə görə"
		Rudolf Mössbauer	Almaniya	"Qamma radiasiyasının rezonans absorbasiyasına dair tədqiqatlarına və adını daşıyan Mössbauer effektini kəşf etdiyinə görə"
1962		Lev Landau	SSRİ	"Yoğun maddə fizikasına və xüsusi ilə maye heliyuma dair qabaqcıl nəzəriyyələrinə görə"
1963		Yucin Viqner	Macarıstan ABŞ	"Xüsusi ilə kəşf etdiyi fundamental simmetriya prinsiplərinə və bu prinsiplərin tətbiqi vasitəsi ilə atom nüvəsi və elementar hissəciklər nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələrə görə"
		Mariya Göppert-Mayer	ABŞ	"Nüvə qabığının strukturu ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
		Hans Yensen	Almaniya
1964		Nikolay Basov	SSRİ	"Kvant elektronikasına dair fundamental tədqiqatlarına görə. Bu tədqiqatlar əsasında mazer-lazer prinsipinə əsasən oskilatorların və elektron gücləndiricilərin konstruksiyası mümkün olmuşdur."
		Aleksandr Proxorov	SSRİ
		Çarlz Hard Tauns	ABŞ
1965		Riçard Feynman	ABŞ	"Kvant elektrodinamikasına dair fundamental tədqiqatlarına və bu tədqiqatların elementar hissəciklər fizikasında yaratdığı dərin təsirlərə görə"
		Culian Şivinger	ABŞ
		Sin-İtiro Tomonaqa	Yaponiya
1966		Alfred Kastler	Fransa	"Atomlardakı Hertz rezonansını tədqiq etmək üçün kəşf və təkmilləşdirdiyinə görə "
1967		Hans Bete	ABŞ Almaniya	"Nüvə reaksiyaları nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələrə və xüsusi ilə ulduzlardaki enerji istehsalı ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
1968		Luis Alvares	ABŞ	"Data analizi və hidrogen qabarcıq kamerasının istifadə texnikasının təkmilləşdirməsi vasitəsi ilə hissəciklər fizikasına verdiyi töhfələrə və çoxlu rezonans halının kəşfinə görə"
1969		Marri Gell-Mann	ABŞ	"Elementar hissəciklərin təsnifatına və onların qarşılıqlı təsirlərinə dair töhfələrinə və kəşflərinə görə"
1970		Hannes Alfven	İsveç	"Maqnetik-hidrodinamikaya dair fundamental kəşflərinə və tədqiqatlarına və plazma fizikasının müxtəlif sahələrindəki məhsuldar tətbiqlərinə görə"
		Lui Neel	Fransa	"Qatı hal fizikasında əhəmiyyətli tətbiqlərə yol açan antiferromagnetizmə və ferrimagnetizmə dair fundamental kəşflərinə və tədqiqatlarına görə"
1971		Dennis Qabor	Macarıstan Böyük Britaniya	"Holoqrafik metodu kəşf və təkminləşdirdiyinə görə"
1972		Con Bardin	ABŞ	"Birgə olaraq təkmilləşdirdikləri ifratkeçiricilik nəzəriyyəsinə görə, həmçinin BKŞ-nəzəriyyəsi olaraq da adlandırılır"
		Leon Kuper	ABŞ
		Robert Şriffer	ABŞ
1973		Leo Esaki	Yaponiya	"Yarımkeçiricilər və ifratkeçiricilərdəki tünelləmə fenomeni ilə əlaqədar eksperimental kəşflərinə görə"
		Ayvar Cayever	ABŞ Norveç
		Brayan Devid Cozefson	Böyük Britaniya	"Cozefson effekti olaraq da adlandırılan, tunel bariyerinin içindəki ifrat axım fenomeninin xüsusiyyətlərini nəzəri olaraq təxmin etdiyinə görə"
1974		Martin Rayl	Böyük Britaniya	"Radio astrofizikası sahəsindəki öncül tədqiqatlarına görə: Raylın müşahidələri və ixtiralarına, xüsüsən də diyafram sintezi texnikasına və Hyuişin Pulsarların kəşfindəki həlledici roluna görə"
		Entoni Hyuiş	Böyük Britaniya
1975		Oge Bor	Danimarka	"Atom nüvəsindəki kollektiv hərəkət və hissəcik hərəkəti arasındakı əlaqəni kəşf etdiklərinə və bu əlaqə əsasında atom nüvəsinin strukturu nəzəriyyəsini təkmilləşdirdiklərinə görə"
		Ben Mottelson	Danimarka
		Ceyms Reynuoter	ABŞ
1976		Berton Rixter	ABŞ	"Yeni növ ağır elementar hissəciklərin kəşf edilməsindəki öncül tədqiqatlarına görə"
		Samuel Tinq	ABŞ
1977		Filip Uarren Anderson	ABŞ	"Maqnetik və düzənsiz sistemlərin elektronik strukturuna dair fundamental nəzəri tədqiqatlarına görə"
		Nevill Mott	Böyük Britaniya
		Con van Flek	ABŞ
1978		Pyotr Kapitsa	SSRİ	"Aşağı temperatur fizikasına dair başlıca ixtiralarına və kəşflərinə görə"
		Arno Penzias	ABŞ	"Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanmasını kəşf etdiklərinə görə"
		Robert Vudro Vilson	ABŞ
1979		Şeldon Qleşou	ABŞ	"Elementar hissəciklər arasındakı birləşdirilmiş zəif qarşılıqlı təsir və elektromaqnit qarşılıqlı təsir nəzəriyyəsinə verdikləri töhfələrə və zəif neytral axını təxmin etdiklərinə görə"
		Əbdus Salam	Pakistan
		Stiven Vaynberq	ABŞ
1980		Ceyms Kronin	ABŞ	"Neytral K mezonun parçalanmasındaki fundamental simmetriya prinsiplərinin pozulmasını aşkar etdiyinə görə"
		Val Fits	ABŞ
1981		Nikolas Blumberqen	Niderland ABŞ	"Lazer spektroskopiyasının təkmilləşdirilməsindəki töhfələrəinə görə"
		Artur Şavlov	ABŞ
		Kay Siqban	İsveç	"Elektron spektroskopiyasının təkmilləşdirilməsindəki töhfələrinə görə"
1982		Kennet Vilson	ABŞ	"Faza keçidlərindəki kritik fenomeni ilə əlaqəli nəzəriyyəsinə görə"
1983		Subramanyan Çandrasekar	Hindistan ABŞ	"Ulduzların təkəmülü və strukturu ilə əlaqəli fiziki proseslərə dair nəzəri tədqiqatlarına görə"
		Uilyam Fauler	ABŞ	"Kainatdakı kimyəvi elementlərin formalaşmasına dair nəzəri və praktik tədqiqatlarına görə"
1984		Karlo Rubbia	İtaliya	"Zəif qarşılıqlı təsirin kominikatorları olan W və Z hissəciklərinin kəşfinə səbəb olan böyük proyektə verdikləri töhfələrə görə"
		Simon van der Mer	Niderland
1985		Klaus von Klitzing	Almaniya	"Kvant Hall effektini kəşf etdiyinə görə"
1986		Ernst Ruska	Almaniya	"Elektron optikası sahəsindəki fundamental tədqiqatlarına və ilk elektron mikroskopunu dizayn etməsinə görə"
		Herd Binniq	Almaniya	"Skanlama tünel mikroskopunu dizayn etdiklərinə görə"
		Henrix Rorer	İsveçrə
1987		Georq Bednorts	Qərbi Almaniya	"Keramika materiallarındakı ifratkeçiriciliyi kəşf etdiklərinə görə"
		Aleks Müller	İsveçrə
1988		Leon Lederman	ABŞ	"Neytrin şüa metoduna və muon neytrini kəşfi vasitəsi ilə leptonların dublikat strukturunu aşkar etdiklərinə görə"
		Melvin Şvarts	ABŞ
		Cek Steynberger	ABŞ
1989		Norman Remzi	ABŞ	"Ayrı-ayrılqda salınmış sahələr metodu ixtirası və bu metodun hidrogen mazeri və atom saatlarında istifadəsinə görə"
		Hans Demelt	ABŞ Almaniya	"İyon tələsi texnikasını təkmilləşdirdiklərinə görə"
		Volfqanq Paul	Almaniya
1990		Cerom Fridman	ABŞ	"Zərrəciklər fizikasında kvark modelinin təkmilləşdirilməsində mühüm əhəmiyyətə malik olan proton, elektron və bağlı neytronların dərin inelastik səpilməsinə dair qabaqcıl tədqiqatlarına görə"
		Henri Kendall	ABŞ
		Riçard Teylor	Kanada
1991		Pier-Jil de Jen	Fransa	"Sadə sistemlərdəki düzən fenomenininin, xüsusi ilə maye kristal və polimer kimi maddənin kompleks formalarında da ümumiləşdirilə biləcəyinə dair kəşflərinə görə"
1992		Jorj Şarpak	Fransa Polşa	"Hissəcik dedektorlarının ixtirası və təkmilləşdirdiyinə və xüsusi ilə multikabelli mütənasib kameraya dair tədqiqatlarına görə"
1993		Rassel Hals	ABŞ	"Yeni tip pulsarı kəşf etdiklərinə görə, onların bu kəşfi qravitasiya tədqiqatlarında yeni imkanlar açmışdır"
		Cozef Teylor	ABŞ
1994		Bertram Brokhaus	Kanada	"Yoğunlaşdırılmış maddələri tədqiq etmək üçün neytron səpilməsi texnikasının təkmilləşdirilməsindəki qabaqcıl töhfələrinə" və "neytron spektroskopiyasını təkmiıləşdirdiyinə görə"
		Klifford Şall	ABŞ	"Yoğunlaşdırılmış maddələri tədqiq etmək üçün neytron səpilməsi texnikasının təkmilləşdirilməsindəki qabaqcıl töhfələrinə" və "neytron diffraksiyası texnikasını təkmilləşdirdiyinə görə"
1995		Martin Perl	ABŞ	"Tau leptonunu kəşf etdiyinə" və "lepton fizikasına verdiyi öncül eksperimental töhfələrinə görə"
		Frederik Raynes	ABŞ	"Neytrini aşkar etdiyinə görə" və "lepton fizikasına verdiyi öncül eksperimental töhfələrinə görə"
1996		Devid Li	ABŞ	"Helium-3-dəki ifrat axıcılığı kəşf etdiklərinə görə"
		Duqlas Oşerov	ABŞ
		Robert Kolman Riçardson	ABŞ
1997		Stiven Çu	ABŞ	"Lazer işığı ilə atomların tutulması və soyudulması metodunu təkmilləşdirdiklərinə görə"
		Klod Koen-Tannuci	Fransa
		Uilyam Fillips	ABŞ
1998		Robert Laflin	ABŞ	"Kvant axıcılığının fraksiyalı olaraq yüklənmiş həyacanlanmalarla yeni formasını kəşf etdiklərinə görə"
		Horst Ştermer	Almaniya
		Daniel Çui	Çin Resbublikası ABŞ
1999		Gerardus't Hooft	Niderland	"Fizikada elektrozəif qarşılıqlı təsirin kvant strukturunu aydınlaşdırdıqlarına görə"
		Martinus Veltman	Niderland
2000		Jores Alfyorov	Russiya	"Yüksək tezlikli sxemlərdə və Optoelektronikada istifadə edilən yarımkeçirici heterostrukturları təkmilləşdirdiklərinə görə"
		Herbert Kromer	Almaniya
		Cek Kilbi	ABŞ	"İnteqral sxeminin ixtirasındaki roluna görə"
2001		Erik Kornell	ABŞ	"Qələvi atomların formalaşdırdığı seyrək qazlarda Boz-Eynşteyn yoğunlaşmasını formalaşdırdıqlarına dair uğurlarına və bu yoğunlaşmanın fundamental xüsusiyyətlərinə dair tədqiqatlarına görə"
		Karl Viman	ABŞ
		Volfqanq Ketterle	Almaniya
2002		Raymond Devis	ABŞ	"Astrofizikaya verdikləri öncül töhfələrinə və kosmik neytrinləri aşkar etdiklərinə görə"
		Masatoşi Koşiba	Yaponiya
		Rikardo Cakkoni	İtaliya ABŞ	"Astrofizikaya verdiyi öncül töhvələrinə görə, bu töhfələrin əsasında kosmik X-şüaların mənbəyi kəşf edilmişdir"
2003		Aleksey Abrikosov	Russiya ABŞ	"İfratkeçiricilik və İfrat axıcılıq nəzəriyyələrinə verdikləri töhfələrinə görə"
		Vitali Ginzburq	Russiya
		Entoni Legget	Böyük Britaniya ABŞ
2004		Devid Qross	ABŞ	"Güclü qarşılıqlı təsir nəzəriyyəsində asimptotik sərbəstliyi kəşf etdiklərinə görə "
		Hyu Devid Politzer	ABŞ
		Frank Vilçek	ABŞ
2005		Roy Qlauber	ABŞ	"Optik uyumluluğun kvant nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələrə görə"
		Con Holl	ABŞ	"Optik tezlik darağı texnikası da daxil olmaqla, lazer əsaslı həssas spektroskopiyanın təkmilləşdirilməsindəki töhfələrinə görə"
		Teodor Henş	Almaniya
2006		Con Mazer	ABŞ	"Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanmasının anizotropiyasını və qara cisim formunu kəşf etdiklərinə görə"
		Corc Smut	ABŞ
2007		Albert Fert	Fransa	"Nəhəng maqnitorezistivliyi kəşf etdiklərinə görə"
		Peter Qrünberq	Almaniya
2008		Makoto Kobayaşi	Yaponiya	"Təbiətdə ən azı üç kuark ailəsinin mövcudluğunu təxmin edən simmetriya qırılmasının mənşəyini kəşf etdiklərinə görə"
		Toşihide Maskaua	Yaponiya
		Yoiçiro Nambu	Yaponiya ABŞ	"Hissəcik fizikasında spontan simmetriya qırılmasının mexanizmini kəşf etdiyinə görə"
2009		Çarlz Kan Kao	Honkonq Böyük Britaniya ABŞ	"İşığı liflərə transmissiya edərək optik kommunikasiya sahəsindəki dərin töhfəsinə görə"
		Uillard Boyl	Kanada ABŞ	"Yarımkeçirici görüntüləyici dövrəsi (CCD) ixtira etdiklərinə görə"
		Corc E. Smit	ABŞ
2010		Andrey Qeym	Rusiya Böyük Britaniya Niderland	"İkiölçülü qrafen materiallarına dair həyata keçirdikləri əhəmiyyətli eksperimentlərinə görə"
		Konstantin Novosyolov	Rusiya Böyük Britaniya
2011		Sol Perlmutter	ABŞ	"Uzaq süpernovaları müşahidə edərək kainatın sürətələnərk genişləndiyini kəşf etdiklərinə görə "
		Brayan Şmidt	Avstraliya ABŞ
		Adam Riss	ABŞ
2012		Serj Aroş	Fransa	"İndividual kvant sistemlərinin ölçülməsinə və manipulyasiyasına imkan yaradan eksperimental metodlarına görə"
		Devid Vaynlend	ABŞ
2013		Fransua Enqler	Belçika	"Atom altı hissəciklərin kütləsinin mənşəyinə dair son vaxtlar CERN-nin Böyük Hadron sürətləndiricisində ATLAS və CSM eksperimentləri ilə təxmin edilən elementar hissəciklərin kəşf edilməsi ilə təsdiq edilən mexanizmləri kəşf etdiklərinə görə"
		Piter Hiqqs	Böyük Britaniya
2014		İsamu Akasaki	Yaponiya	"Səmərəli mavi İşıq diodlarını ixtira etdiklərinə görə"
		Hiroşi Amano	Yaponiya
		Syuci Nakamura	Yaponiya ABŞ
2015		Takaaki Kacita	Yaponiya	"Neytrinlərin kütləyə sahib olduğunu göstərən neytrin yırğalanmasını kəşf etdiklərinə görə"
		Artur Makdonald	Kanada
2016		Devid Taules	Böyük Britaniya	"Topoloji faza keçidlərini və maddənin topoloji fazalarını nəzəri olaraq kəşf etdiklərinə görə"
		Dunkan Holdeyn	Böyük Britaniya
		Maykl Kosterlits	Böyük Britaniya
2017		Rayner Vays	Almaniya ABŞ	"LIGO detektoruna həlledici töhfələrinə və qravitasiya dalğalarının müşahidəsinə görə"
		Kip Torn	ABŞ
		Barri Bariş	ABŞ
2018		Artur Eşkin	ABŞ	"Lazer fizikasına verdiyi əhəmiyyətli töhfələrə", xüsusi ilə "optik maqqaşlara və onların bioloji sistemlərdə tədbiqlərinə görə"
		Jerar Muru	Fransa	"Lazer fizikasına verdikləri əhəmiyyətli töhfələrə", xüsusi ilə "yüksək intensivli, ultra-qısa optik impulslar yaratma metodlarına görə"
		Donna Striklend	Kanada
2019		Ceyms Pibls	Kanada ABŞ	"Kosmologiya üzrə nəzəri kəşflərinə görə"
		Mişel Mayor	İsveçrə	"Günəşvari ulduz ətrafında hərəkət edən bir ekzoplanet kəşf etdikərinə görə"
		Didye Keloz	İsveçrə
2020		Rocer Penroz	Böyük Britaniya	"Qara dəlik formalaşmasının ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin sağlam proqnozu olduğunu kəşf etməsinə görə"
		Reynhard Qenzel	Almaniya	"Qalaktikamızın mərkəzindəki ifrat kütləli kompakt obyektin kəşfinə görə"
		Andrea Qez	ABŞ
2021		Syukuro Manabe	Yaponiya ABŞ	"Yer iqliminin fiziki modelləşdirilməsi, dəyişkənliyin ölçülməsi və qlobal istiləşmənin etibarlı şəkildə proqnozlaşdırılmasına görə"
		Klaus Hasselmann	Almaniya
		Corco Parizi	İtaliya	"atomdan planetar miqyaslara qədər fiziki sistemlərdə nizamsızlığın və fluktuasiyaların qarşılıqlı təsirinin kəşfinə görə"
2022		Alen Aspekt	Fransa	"dolaşıq fotonlarla olan təcrübələrə, Bell bərabərsizliklərinin pozulmasının göstərilməsinə və kvant informasiya elminin qabaqcılı olduqlarına görə"
		Con Klauzer	ABŞ
		Anton Zeilinqer	Avstriya
2023		Ann Liyulie (b. 1958)	İsveç	"Maddədə elektron dinamikasının öyrənilməsi üçün attosaniyəlik işıq impulsları yaradan eksperimental üsullarına görə"
		Ferenk Kraus (b. 1962)	Almaniya
		Pier Aqostini (b. 1941)	Fransa

Həmçinin bax

• Nobel mükafatı

Xarici keçidlər

• İsveç Kral Elmlər Akademiyasının rəsmi veb saytı
• Nobel Fondunun rəsmi veb saytı