Babək rayonu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Dr.Wiki54 (müzakirə | töhfələr) tərəfindən edilmiş 14:12, 19 iyul 2020 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Bu məqalə Babək rayonu haqqındadır. Şəhər üçün üçün Babək (şəhər) səhifəsinə baxın.
Naxçıvan
Babək rayonu
Нахичеванский район
Fayl:Babək xəritə.jpg
39°09′ şm. e. 45°25′ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Başçı Rasim Hüseynov
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1978
Əvvəlki adı Naxçıvan rayonu
Sahəsi 760[1]
Mərkəzin hündürlüyü 986 m
Əhalisi
Əhalisi 75 600 [2] nəfər (2019)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu 994 36
Poçt indeksi AZ 6700
Nəqliyyat kodu 67
Digər
babek-ih.nakhchivan.az
babek-ih.gov.az
Babək rayonu xəritədə
Babək rayonu
Babək rayonu
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Babək rayonu- 23 oktyabr 1978-ci ildə Heydər Əliyevin qərarı ilə rayon kimi təşkil olunmuşdur. Şimal-qərbdə ermənistan, cənubda Iranla, Kəngərli, Şahbuz, Culfa rayon ərazilərilə həmsərhəddir. Ərazisi 760 kvadrat kilometr, əhalisi 73,3 min nəfərdir (01.01.2016). Mərkəzi Babək şəhəridir. Rayonda 35 kənd vardır. Rayon ərazisi Zəngəzur, Dərələyəz dağ silsilələrinin təpələri, Naxçıvan və Gülüstan düzənliklərindən ibarətdir.[3]

Əsas zirvələri: Keçəl təpə (2744 m), Qaraquş (2617 m), Buzqov (2475 m), Anabadgədik (2081 m), Nəhəcir (1807 m)

Əsas su hövzələri: Araz (1072 km), Cəhri (45 km), Sirab (11 km), Qahab (21 km). Araz, Uzunoba, Nehrəm, Sirab su anbarları.

Toponimi

Naxçıvan MR-da şəhər tipıi qəsəbə, eyni adlı rayonun mərkəzi. Arazboyu düzənlikdədir. 1978-ci ilədək Təzəkənd Yaşayış məntəqəsi XI əsrdə Azərbaycanda ərəb xilafətinə qarşı xalq hərəkatına başçılıq etmiş görkəmli sərkərdə Babəkin şərəfinə belə adlandırılmışdır.[4]

Tarixi

Babək rayonu 1978-ci ildə təşkil olunmuşdur. Rayon mərkəzi Naxçıvan şəhərindən 10 km cənub-şərq istiqamətində yerləşən Təzəkəndə köçürülür və buraya Babək qəsəbəsi adı verilir. 2020-ci ildən Babək şəhər statusunu alıb.

Babək rayonu. Qoç fiquru

Babək rayonunun ərazisi tarixi arxeoloji abidələrlə zəngindir. Buranın təbii coğrafi mövqeyi rayonda əkinçi-maldar tayfaların qədim dövrlərdən məskunlaşmasına və uzun müddət yaşamasına şərait yaratmışdır. I Kültəpə və II Kültəpə kimi dünya miqyaslı abidələr Babək rayonu ərazisindədir. I Kültəpə abidəsi Babək rayon mərkəzindən 14 km şimalda, Kültəpə kəndi ərazisində, Naxçıvançayın sol sahilində yerləşir. Eneolit – ilk Dəmir dövrünə, e.ə. IV minillik – e.ə. I minilliyin əvvəlinə aid yaşayış yeridir. İlk dəfə 1904-cü ildə kəşfiyyat xarakteli tədqiqat işləri aparılmış, əldə olunmuş materialların bir qismi 1905-ci ildə Tiflis Qafqaz muzeyinə verilmişdir. Qazıntılar sonralar davam etdirilmiş 22,2 m qalınlığında 4 mədəni təbəqə öyrənilmişdir. Qalınlığı təqribən 9 m olan alt təbəqədən Eneolit dövrünə aid dairəvi planlı, bünövrəsi çay daşları və gil məhlulu, divarları möhrə palçıqla hörülmüş yaşayış binaları, təsərrüfat tikililəri, ocaq və qəbrlər aşkar edilmişdir. Burada tək, qoşa və kollektiv dəfn olunmuş qəbrlər aşkar edilmiş, qəbrlərdə məişət avadanlıqları, əmək alətləri, bəzək əşyaları tapılmışdır. Eyni zamanda Yaxın Şərq ölkələrindən gətirilmiş boyalı qablar tapılmış, 9,5 m qalınlığında olan 2-i təbəqədən Tunc dövrünə (e.ə. III minilik) aid yaşayış binaları, alət və avadanlıqlar, yarma naxışlı və cızma bəzəkli cilalanmış boz və qara saxsı qablar, heyvan fiqurları, kömürlənmiş arpa, buğda, darı əldə edilmişdir. Qalınlığı 2 m olan mədəni təbəqədən orta və son Tunc dövrünə aid materiallar əldə edilmiş, qalınlığı 1,5 m olan 4-cü təbəqədən isə ilk Dəmir dövrünə aid nümunələr tapılmışdır. Bütün bu tapıntılar Kür-Araz mədəniyyəti üçün səciyyəvidir. Burada tapılmış Polixram boyalı qablar bədii tərtibatına görə nəinki Azərbaycanın, eləcə də qədim dünyanın ən nadir incəsənət nümunələri sayıla bilər. II Kültəpə abidəsi Babək rayon mərkəzindən 16 km şimalda, Didivar və Yuxarı Uzunbora kəndlərinin yaxınlığında, Cəhriçayla Naxçıvançayın birləşdiyi ərazidə yerləşir. Bura e.ə. IV-I minilliklərə aid yaşayış yeridir. Qalınlığı 14 m olan 4 mədəni təbəqə öyrənilmiş, Kür-Araz mədəniyyətinə aid edilmiş alt təbəqədən dairəvi yaşayış binaları, müdafiə divarı, təsərrüfat tikililəri, daş, tunc, sümükdən əmək alətləri, gil qablar, kömürləşmiş taxıl qalığı, heyvan sümükləri aşkar edilmişdir. 2-ci təbəqədən isə dulusçuluq emalatxanaları, dulus kürələri, metaləritmə sobasının qalıqları tapılmış, metal emalı ilə bağlı alətlər, təsərrüfat alətləri, tikililər üzə çıxarılmışdır. Buradan tapılmış maddi mədəniyyət nümunələri o dövrdə Yaxın Şərq ölkələri ilə iqtisadi, mədəni əlaqələrin olduğunu sübut edir. Babək rayonu ərazisində, rayon mərkəzindən 28 km şimal-qərb istiqamətində, Payız kəndi yaxınlığında, Cəhriçayın sağ sahilində, təbii cəhətdən əlverişli mövqedə, tunc dövrünə aid Çalxanqala qala abidəsi yerləşir. Qala hündür dağ üstündədir. Çalxanqala abidəsi böyük daş divarlarla əhatə olunmuşdur. Buranın e.ə. II minillikdə təşəkkül tapmış iri tayfa ittifaqının əsas müdafiə qalası olduğu ehtimal olunur. Arxeoloji qazıntılar zamanı xeyli maddi mədəniyyət nümunələri tapılmışdır.

Rayon mərkəzindən 4 km cənub-qərbdə Araz çayı sahilində hərbi istehkam tipli Abbasabad qalası mövcul olmuş, qala 1809-1810-cu illərdə fransız hərbi mütəxəssislərinin layihəsi əsasında tikilmiş, beşbucaq şəklində olan qala bücləri müdafiə xarakteri daşımışdır. Qala su arxı ilə əhatə olunmuş, dəfələrlə döyüş meydanına çevrilmişdir. Araz su anbarı tikilən zaman qalanın qalıqları su altında qalmışdır.[5]

Bundan başqa rayon ərazisində elmi əhəmiyyətə malik Eneolit, Tunc, Dəmir dövrünə və Antik dövrə aid arxeoloji abidələr, qədim Duzdağ yatağı, orta əsrlərə aid yaşayış yerləri, nekropollar, maddi mədəniyyət qalıqları və onlarla digər arxeoloji, tarixi, memarlıq abidəsi, zəngin materiallar aşkara çıxarılmış və tədqiq edilmişdir. Son illər rayonun Çeşməbasar kəndində "Heydər" məscidi, Qahab, Zeynəbbin, Sirab kəndlərində, Nehrəm, Cəhri qəsəbələrində və Babək şəhərində memarlıq baxımından gözəl məscidlər inşa edilmişdir.

Rayonun mərkəzində Babəkin heykəli, Şəhidlərin abidə kompleksi, Nehrəmdə şəhidlər abidə kompleksi, Çeşməbasarda Şəhid bulağı, Tumbulda İkinci dünya müharibəsi iştirakçılarının xatirə abidəsi ucaldılmışdır.[6]

Coğrafiyası

Relyefi

Rayonıın relyefi şimalda və şərqdə, qismən dağlıq ərazilərdən ibarətdir. Belə ki, şimal hissə Düzdağ (Anabad Gədik d., 2081 m) və Dərələyəz silsilələrindən (Buzqov d., 2475 m), Qızılboğaz dağlarından (Qızılboğaz d.,1179 m) ibarətdir. Şərq hissə Zəngəzur silsiləsindən ayrılan qol və tirələrdən (Nəhəcir d., 1807 m) ibarətdir. Cənub ərazidə Gülüstan düzü (Noxuddağ, 1677 m) yerləşir. Rayonun qərb hissəsini Naxçıvan düzü təşkil edir. Mərkəzi hissə, cənub və cənub-qərb ərazilərdə maili düzənliklər yayılmışdır. Bunlar Naxçıvan düzü, Böyükdüz və Gülüstan düzləridir.

Babək rayonu. Yevgeni öldürgəni

Geoloji quruluşu

Düzənliklərdə Antropogen, dağlıq yerlərdə, əsasən, Ncogen süxurları yayılmışdır.

Çayları və su hövzələri

Əsas çayları Araz, Cəhri, Sirab, Qahab çaylarıdır. Cəhriçaym mənbəyi Dərələyəz silsiləsində (2320 m) yerləşir. Sirabçay, Qahabçay və Naxçıvançayın sol qollarıdır. Bu çaylar, əsasən, yağış və qrunt suları ilə qidalanır. Mineral bulaqlarla (Sirab, Vayxır, Qahab) zəngindir.

Landşaftları və bioloji müxtəlifliyi

Boz və çəmən-boz, şimal ərazilərdə dağ-şabalıdı torpaqlar yayılmışdır. İqlimi cənub ərazilərdə yayı quraq keçən soyuq yarımsəhra və quru-çöl, şimal ərazilərdə isə yayı quraq keçən soyuqdur. Ərazidə yay isti, qış isə soyuq keçir. Burada bitkiliyin səhra, yarımsəhra, dağ-kserofit , dağ-bozqır, kolluq, çala-çəmən və subasar-çəmən, su-bataqlıq, petrofıl (qaya - töküntü) tipləri inkişaf etmişdir. Ərazi florasında İran qulançarı , isayev şiyavı, qaryagin şiyavı , suyayatmış buynuzyarpaq , alabəzək allaxruza , pont yemişanı , çoxbölümlü biberşteyn , çılpaq dorema , yumurtavari ilaükölgəsi və s. nadir və endeın bitkilər yayılmışdır. Rayonun faunası üçün xarakterik olan heyvanlara İran bəbiri, Avrasiya vaşaqı , çöl pişiyi , canavar, çaqqal , tülkü, porsuq , daşlıq dələsi, bezoar keçi , Asiya muflon, qaban , boz dovşan , ağdöş kirpi, hind tirəndazı , qonur palazqulaq yarasa , saqqallı qartal , bataqlıq bayquşu, adi sığırçın , səhra zəvzəyi , kəklik , dovdaq , böyük və kiçik qayalıq sittası, bəzgək , dağ kətanquşu, təlxə, suilanı , qara və sarı əqrəblər , bövlərdən , orta dağlıq ərazilərdə Araz su qovşağının su anbarında çoxlu balıq növləri və s. daxildir.

Geoloji təbiət abidələri

Sirab kəndi yaxınlığında Daşqala mağarası. Qahab kəndi yaxınlığında Qaçaq Ağababa mağarası. Qazan yaylağının qərb ətəklərində Salaxana karst mağarası. Bu mağarada 1000 baş qoyun saxlamaq mümkündür. Nehrəm qəsəbəsi yaxınlığında, qəsəbə dərəsindən 1230 m yüksəklikdə, ümumi sahəsi 180 m² olan Nehrəm Mağarası (“Kənd dərəsinin kühulu”). Sirab kəndi yaxınlığında Daşqala dağının cənub yamaclarında dəniz səviyyəsindən 1480 m yüksəklikdə, ümumi sahəsi 350 m² olan Daşqala Mağarası. Mağara dolomitşəkilli əhəngdaşından əmələ gəlmişdir. Ərazidə kəhrizlər geniş yayılmışdır. Burada 80-ə yaxın kəhriz mövcuddur. Kəhriz qrunt sularını toplamaq və yer səthinə çıxarmaq üçün maili lağımdan ibarət yeraltı hidrotexniki sistemdir. Naxçıvanda yayılmış əfsanəyə görə Nuh Peyğəmbərin gəmisi Gi- lançayın yuxarı axarındakı Gəmi- qayada lövbər salmışdır. Rəvayətə görə gəminin qalıqları indi də burada, Ayı Çuxuru adlanan yerdədir. Digər rəvayətə görə Nuhun və qarısının qəbri buradadır. “Nuhda- ban” adlı qədim kəndin xarabalığı, Nəhəcir (“Nuhəcir”) dağı və kəndi vardır. Bir sıra şərq səyyahları (Həmdullah Qəzvini, Katib Çələbi, Övliya Çələbi) əsərlərində Naxçıvan şəhərini Nəqşi Cahan adlandırırlar. “Nəqş” ərəbcə rəsm, təsvir, bəzək.

“Cahan” farsca diinya deməkdir. Naxçıvan sözü çox gözəl yer, “dünyanın bəzəyi” deməkdir. Bu şəhər XII - XIII əsrlərdə Eldənizlər İmperiyasının paytaxtı olmuşdur.

Arxeoloji abidaləri

Naxçıvan şəhərinin kənarında Tunc Dövrünə, antik və orta əsrlərə aid Naxçıvan nekropolları. Kültəpə kəndi ərazisində Eüeolit-Erkən Dəmir Dövrünə aid (m.ə. IV minillik - m.ə.I minillik) Kültəpə yaşayış yeri. Naxçıvan şəhəri yaxınlığında Arazın sol sahilində Tunc dövrünə (m.ə. III - II minilliklər) aid Govurqala yaşayış yeri. Mərkəzi hissədə Narınqala yerləşir. Əhalisi əkinçilik, maldarlıq, metalişləmə, dulusçuluq ilə məşğul olmuşdur. Çalxanqala kəndi yaxınlığında Tunc dövrünə aid Çalxanqala yaşayış yeri, m.ə. II minilliyə aid Çalxanqala kurqanları. Böyükdüz kəndi yaxınlığında Tunc və Dəmir Dövrlərinə aid yaşayış yeri, nekropol. Yuxarı Uzunoba kəndində Tunc dövrünə aid Kültəpə abidəsi. Naxçıvan şəhəri yaxınlığında, Qızılburun nekropolu yaxınlığında orta əsrlərə aid Qızılvəng məbədi. Məbəd yaxşı yonulmuş qırmızı daş və bişmiş kərpicdən tikilmişdir. Əsas kilsə binasının daxilində dini məzmunlu 18 şəkil vardır. Naxçıvan şəhəri yaxınlığında Tunc Dövrünə aid Çalxanqal qalası. İri qaya daşlarından bərkidici məhlul işlədilmədən hörülmüşdür. Tunc dövrünün siklop tikililərinə aid olan bu qalanın uzunluğu 450 m, hündürlüyü 3 m, eni 3 m-dir. Qaraqala kəndi yaxınlığında Tunc və erkən Dəmir Dövrlərinə aid Qaraqala yaşayış yeri, orta əsrlərə aid Qaraqala nekropolu. Buzqov kəndi yaxınlığında m.ə. II minilliyə aid Buzqov nekropolu. Vayxır kəndi yaxınlığında e.ə. II minilliyə aid Vayxır nekropolu, Gavurqala.

Babək rayonu. Noxuddağ (Toppuzdaş)

Tarixi-mədəni abidələri

Nehrəm qəsəbəsində türbə, məscid, təkyə və s. yardımçı binalardan ibarət böyük kompleks - Nehrəm imamzadəsi. Rəvayətə görə burada şiələrin yeddinci imamı Musa əl-Kazımın oğlu Seyid Əqil dəfn olunmuşdur. Cəhri qəsəbəsi yaxınlığında işıqlar yaşayış yeri (III - XVIII əsrlər). Naxçıvan şəhəri yaxınlığında, Araz sahilində hərbi istehkam tipli Abbasabad qalası. Beşbucaq şəkilli, bürclti qala fransız mütəxəssislərinin layihəsi əsasında tikilmişdir (1810). Araz su qovşağı tikilərkən su altında qalmışdır. Şıxmahmud kəndi yaxınlığında antik dövrə aid Şıxmahmud nekropolu.

İqtisadiyyatı

Babək rayonunda Elektrik şəbəkəsi, Yol Təmir istismar sahəsi, Rabitə idarəsi kimi dövlət müəssisələri, sutkada 25 min kərpic (tuğla) istehsal gücünə malik Kərpic zavodu, Sirab mineral sular zavodu, Uzlük plitələr zavodu, Şərab-2 Üzüm Emalı Səhmdar Cəmiyyəti, Qoşadizə, Hacıvar və Cəhri dəyirmanları fəaliyyət göstərir. Dəyirmanlar şəxsi müəssisələrdir. Bundan başqa rayonda şəxsi qənd sexi, gəc sexləri, çörək sexi, mineral su sexləri fəaliyyət göstərir. Babək rayonunun iqtisadiyyatında emal və sənaye müəssisələri, xörək duzu, mineral su və tikinti materialları istehsalı, taxılçılıq, üzümçülük, meyvəçilik, bostançılıq, tərəvəzçilik, şəkər çuğunduru mühüm yer tutur. Burada özəl müəssisələr yaradılmışdır. Aqrar islahatlar həyata keçirilmiş, 10326,6 hektar torpaq sahəsi rayon əhalisinə paylanaraq əhali torpaq payları ilə təmin olunmuşdur. Rayonun əsas təsərrüfat fəaliyyətini kənd təsərrüfatı təşkil edir.[7] Babək rayonu qərbdə Kəngərli, şimal-şərqdə Şahbuz, şərqdə Culfa rayonları ilə cənubda İran İslam Respublikası, şimal-qərbdə Ermənistanla həmsərhəddir. Rayonun ərazisi 0,92 min kv.km., əhalisi 65040 nəfərdir. Rayonda bir şəhər tipli qəsəbə, 39 kənd vardır.

Yerli media

Rayonda Babək rayon İcra Hakimiyyətinin orqanı olan Şərqin səhəri qəzeti 1979-cu ildən nəşr olunur. Azərbaycan Respublikasının rəsmi qəzetləri olan Azərbayca", Xalq qəzeti, Respublika, Yeni Azərbaycan qəzetləri və digər gündəlik dövri orqanlar, İki sahil, Eksperss, Zaman və sair qəzetlər, Naxçıvan Muxtar Respublikasında nəşr olunan Şərq qapısı qəzeti abunəçilərə çatdırılır və yayılır.

Bundan əlavə, rayon ərazisində Azərbaycan televiziya, "ANS", "Lider", "Space" özəl televiziyası və radiosu, "Kanal-35" televiziyası, "Naxçıvanın səsi" radiosu, Türkiyə Respublikasının "TRT" kanalı və "TRT-FM" radiosu, Rusiya Federasiyasının "ORT" kanalı yayımlanır.

Görkəmli şəxsləri

  • Abbasov Qurban Abbasqulu oğlu (26.10.1926, Babək rayonunun Payız kəndi – 14.09.1994, Bakı) – neftçi, mühəndis, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Azərbaycan Respublikasının əməkdar mühəndisi, SSRİ-nin fəxri neftçisi, SSRİ və Azərbaycan Respublikası Dövlət mükafatları laureatları.
  • Abdullayev Abdulla Mehdi oğlu (01.1907, Babək rayonunun Nehrəm kəndi – 23.08.1979, Naxçıvan şəhəri) – həkim. Naxçıvan Muxtar Respublikası və Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi.
  • Allahyarov Kamil Hüseyn oğlu (22.09.1950, Babək rayonunun Uzunoba kəndi) – ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru. 100-ə yaxın elmi məqaləsi dərc olunmuşdur.
  • Babayev Abdulla Murtuz oğlu (01.04.1924, Babək rayonunun Tumbul kəndi) – xanəndə, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilmişdir.
  • Bağırov Mehdi Abbas oğlu (20.12.1915, Babək rayonunun Nehrəm kəndi – 27.03.2004, Naxçıvan) – həkim-cərrah. Səhiyyə əlaçısı, SSRİ xalq həkimi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi, Lenin ordeni, Qırmızı Ulduz, Xalqlar dostluğu və sair ordenlərlə təltif edilmişdir.
  • Əkbərov Qəzənfər Qulam oğlu (1917, Babək rayonunun Cəhri kəndi – 03.08.1944, Belorusiya, Volojin şəhəri) – Sovet İttifaqı qəhrəmanı (ölümündən sonra, 26.10.1944). Qırmızı Ulduz ordeni ilə təltif edilmişdir.
  • Əliyev Əli Nağı oğlu (1932, Babək rayonunun Nehrəm kəndi – 22.05.1995, Nehrəm kəndi) –SSRİ Ali Sovetinin Deputatı, əmək qabaqcılı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Azərbaycan Respublikası Dövlət mükafatı laureatı, iki dəfə Lenin ordeni və Oktyabr İnqilabı ordeni ilə təltif edilib.
  • Əliyev Əsəd Cabbar oğlu (1918, Babək rayonunun Nehrəm kəndi) – maarif xadim, Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi.
  • Əsgərova Roza Qasım qızı (15.08.1929, Babək rayonunun Qahab kəndi) – botanik, biologiya elmləri doktoru, "Azərbaycanın Qırmızı kitabı"nın müəlliflərindən biri.
  • Hacıyev Hümmət Ələkbər oğlu (10.10.1935, Babək rayonunun Nehrəm kəndi) – neftçi-geoloq, Geologiya -minerologiya elmləri namizədi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar geoloqu, 30-a qədər elmi məqalənin, 3 ixtiranın müəllifidir.
  • Heydərov Fəttah Səməd oğlu (23.02.1938, Babək rayonunun Çeşməbasar kəndi) – ictimai xadim, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı.
  • Həmzəyeva Zəroş Mirzəbağır qızı (22.03.1925, Babək rayonunun Nehrəm kəndi – 2004, Bakı) – Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, Azərbaycan Respublikasının "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunub.
  • Hümbətov Həsən Həşim oğlu (20.05.1937, Babək rayonunun Uzunoba kəndi) – Texniki elmlər doktoru, Beynəlxalq Mühəndislik Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Respublikasının əməkdar neft və qaz sənayesi işçisi. Azərbaycan Respublikasının "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunub, haqqında sənədli filmlər çəkilib, kitablar yazılıb.
  • Kəlbəliyev Qüdrət İsfəndiyar oğlu (13.11.1946, Babək rayonunun Şəkərabad kəndi) – Kimya elmləri doktoru, professor. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü.
  • Qasımov Həsən Allahyar oğlu (14.01.1940, Babək rayonunun Qaraçuq kəndi) – İqtisad elmləri doktoru, professor, 200-dən çox elmi məqalənin müəllifi.
  • Qasımov Nemət Abbasəli oğlu (27.01.1940, Babək rayonunun Didivar kəndi) – Biologiya elmləri doktoru, professor, ABŞ-ın İllinoys Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvüdür. "XX əsrin 2000 görkəmli adamı"nın diplomu və gümüş medalı, ABŞ-ın Bioqrafiya Mərkəzinin "Qızıl Ulduz" mükafatları ilə təltif olunmuşdur.
  • Quliyev Abbas Şahbaz oğlu (15.09.1916, Babə rayonunun Şəkərabad kəndi – 30.12.1998, Naxçıvan şəhəri) – Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, qvardiya kapitanı, İkinci dünya müharibəsi iştirakçısı, Qırmızı bayraq, Aleksandr Nevski, I dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni və medallarla təltif edilmişdir.
  • Quliyev Kamran Məmmədqulu oğlu (09.09.1958, Babək rayonunun Zeynəddin kəndi) – Azərbaycan Respublikasının xalq artisti.
  • Mehdiyev Əqil Səftər oğlu (20.07.1920, Babək rayonunun Nehrəm kəndi) – səhiyyə əlaçısı, Naxçıvan MR və Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi. Naxçıvan MR Absaqqalar şurasının sədri, "İstiqlal", "Şöhrət" ordenləri və medallarla təltif olunub
  • Rzayev Həbib Allahverdi oğlu (26.12.1923, Babək rayonunun Nehrəm kəndi – 12.08.1997, Bakı) – Ədliyyə General-mayoru, İkinci dünya müharibəsi iştirakçısı, Naxçıvan Muxtar Respublikasının prokuroru vəzifəsində çalışmış, orden və medallarla təltif edilmişdir.
  • Rzayev Tofiq Heydər oğlu (1935, Babək rayonunun Nehrəm kəndi) – texnika elmləri doktoru, professor, bir monoqrafiya, 140-dan çox elmi məqalənin müəllifidir.
  • Seyidov Mirəsgər Mirabdulla oğlu (06.02.1970, Babək rayonunun Qaraxanbəyli kəndi – 17.05.1992, Yuxarı Buzqov) – Azərbaycanın Milli Qəhrəmanıdır (ölümündən sonra).
  • Səfərli İslam Əhməd oğlu (12.02.1923, Babək rayonunun Şəkərabad kəndi – 06.11.1974, Bakı) – şair, dramaturq, əməkdar İncəsənət xadimi, İkinci dünya müharibəsinin iştirakçısı.

Ermənistanın işğalı nəticəsində dağıdılmış abidələr

Ermənistan – Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar erməni işğalçılarının 1990-1991-ci illərdə Babək rayonunun Yuxarı Buzqov və Gərməçataq kəndlərinə hücumu zamanı burada olan mədəniyyət müəssisələrinə xeyli ziyan dəymiş, onların binaları uçmuş, kitabxana fondları dağıdılmış və yanmışdır. Yuxarı Buzqovda kitabxana binası, Aşağı Buzqovda mədəniyyət evi, Gərməçataq kəndində klub və kitabxana binaları dağıdılmışdır.

Bununla yanaşı həmin kəndlərdə əhaliyə məxsus yaşayış evləri və ictimai binalar yandırılmış və top mərmiləri ilə dağıdılmışdır.

Əhalisi

border=none Əsas məqalələr: Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999) və Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)

Əhalisi haqqında daha geniş statistik məlumat

Əhalinin ümumi sayı 65040
Şəhər əhalisinin sayı, [%] 4.5849
Kənd əhalisinin sayı, [%] 95.4151
Əhalinin orta sıxlığı 72.132020
Əhalinin cins qrupları üzrə sayı: (kişilər), [%] 46.5867
Əhalinin cins qrupları üzrə sayı: (qadınlar), [%] 53.4133
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (uşaqlar), [%] 27.2909
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (18 yaşa qədər), [%] 4.9354
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (18-dən 55-60-a), [%] 54.7048
Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı: (təqaüdçülər), [%] 6.5575
Ali təhsilli əhalinin sayı, [%] 4.9508
Orta təhsilli əhalinin sayı, [%] 49.7448
Məskunlaşmış qaçqınların sayı 255
Məskunlaşmış məcburi köçkünlərin sayı 20

Ərazisi

Ərazisi haqqında daha geniş məlumat

Ümumi ərazi, [kv.km] 901.68[8]
Məhsuldar torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km] 114.10
Kənd təsərrüfatına yararsız torpaqların sahəsi, [kv.km] 583.60
Heyvandarlıq üçün otlaqların sahəsi, [kv.km] 157.70
Əkilmiş torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km] 111.51
Meyvə bağlarının ümumi sahəsi, [kv.km] 21.00
Şoran torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km] 92.78
# Bələdiyyələrin adı Hər bələdiyyə üzrə əhalinin sayı
1 Nehrəm kənd bələdiyyəsi 12140
2 Cəhri kənd bələdiyyəsi 8283
3 Babək qəsəbə bələdiyyəsi 2965
4 Şıxmahmud kənd bələdiyyəsi 2795
5 Sirab kənd bələdiyyəsi 2661
6 Zeynəddin kənd bələdiyyəsi 2377
7 Qaraçuq kənd bələdiyyəsi 2638
8 Qahab kənd bələdiyyəsi 2612
9 Qaraxanbəyli kənd bələdiyyəsi 2353
10 Kültəpə kənd bələdiyyəsi 1859
11 Tumbul kənd bələdiyyəsi 1556
12 Güznüt kənd bələdiyyəsi 1529
13 Kərimbəyli kənd bələdiyyəsi 1462
14 Yarımca kənd bələdiyyəsi 1336
15 Vayxır kənd bələdiyyəsi 1290
16 Didivar kənd bələdiyyəsi 1288
17 Qoşadizə kənd bələdiyyəsi 1283
18 Bulqan kənd bələdiyyəsi 1127
19 Payız kənd bələdiyyəsi 1051
20 Nəzərabad kənd bələdiyyəsi 1036
21 Aşağı Buzqov kənd bələdiyyəsi 979
22 Şəkərabad kənd bələdiyyəsi 937
23 Çeşməbasar kənd bələdiyyəsi 896
24 Məzrə kənd bələdiyyəsi 825
25 Hacıvar kənd bələdiyyəsi 704
26 Xəlilli kənd bələdiyyəsi 615
27 Qaraqala kənd bələdiyyəsi 555
28 Xalxal kənd bələdiyyəsi 552
29 Yuxarı Uzunoba kənd bələdiyyəsi 541
30 Naxışnərgiz kənd bələdiyyəsi 502
31 Gərməçataq kənd bələdiyyəsi 498
32 Kalbaoruc Dizə kənd bələdiyyəsi 494
33 Gülşənabad kənd bələdiyyəsi 492
34 Məmmədrza Dizə kənd bələdiyyəsi 487
35 Aşağı Uzunoba kənd bələdiyyəsi 435
36 Bədəşxan kənd bələdiyyəsi 274
37 Araz kənd bələdiyyəsi 243
38 Yuxarı Buzqov kənd bələdiyyəsi 154
39 Nəcəfəlidizə kənd bələdiyyəsi 145
40 Cəmi 63969

Xəritənin müəllifləri

Şəkillərin müəllifləri

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Vikianbarda Babək rayonu ilə əlaqəli mediafayllar var.

İstinadlar

  1. ↑ [1]
  2. ↑ https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/population_2019.zip
  3. ↑ http://www.nakhchivan.az/portal-1/map-babek-m.htm
  4. ↑ Azərbaycan Toponimləri.
  5. ↑ Q.Məmmədov,E.Yusifov, M.Xəlilov,V.Kərimov.Azərbaycan Ekotruzim potensialı. Babək rayonu
  6. ↑ http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl2.pdf
  7. ↑ Babək Rayonu haqqında ümumi məlumat
  8. ↑ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası – İnzibati ərazi vahidləri : Babək rayonu
Vikimənbədə Azərbaycanın İnzibati-ərazi vahidləri (Naxçıvan Muxtar Respublikası) ilə əlaqəli məlumatlar var.

Şablon:Babək rayonunun bələdiyyələri

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Babək_rayonu&oldid=5220164"