Azəri dili

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Azəri dili
Orijinal adı Āḏarī
Ölkələr İran(Ərdəbil, Şərqi Azərbaycan və Qərbi Azərbaycan ostanları, Zəncan), Azərbaycan(Kürdən cənubda)
Region Atropatena
Status Azərbaycan dili tərəfindən sıxışdırılıb çıxarılmışdır
Ölü dil XVII əsrə qədər mövcud olub; tati dilinə çevrilib
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri

Hind-Avropa dilləri

Hind-İran dilləri
İran dilləri
Şimal-qərbi iran dilləri yarımqrupu
Yazı ərəb əlifbası
Dil kodları
Glottolog adha1238
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Azəri dili (fars. آذریĀḏarī) – İran dilləri qrupuna daxil olmuş qədim dil.[1][2][3][4][5][6][7][8]

Azərbaycan mənşəli[9] İran tədqiqatçısı Əhməd Kəsrəvi 1921-ci ildə "Azəri ya Zəban Bastane Azərbaycan" adlı əsərini nəşr etmişdir. Müəllif bu əsərində azərbaycanlıların türksoylu olmadıqları, azəri adlı ayrı bir millət olduqları fikrini irəli sürmüşdü. Kəsrəviyə görə Azərbaycan dili türk dil ailəsinə mənsub deyildir və İran mənşəlidir. Onun araşdırmalarına görə azərilər Səlcuqların İrana gəlməsi ilə türkləşməyə başlamışlar.

Nümunələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aşağıda olan siyahıda azəri dilində olan bəzi sözlərin digər dillərdə olan mənaları göstərilmişdir.[10]

Azəricə Zazaca Farsca Kürdcə Talışca Azərbaycanca
berz berz boland bilind barz yüksək
herz erz hêl hil şodəy atmaq
sor ser sal sal sor il/günəş
dêl zerri dêl dil dıl ürək
hre hire se do ağac
des des dah deh da on

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Сумбатзаде А.С. "Азербайджанцы -- этногенез и формирование народа"
  2. Алиев Играр. "Очерк истории Атропатены"
  3. Б.В.Хеннинг Древний язык Азербайджана
  4. Миллер Б.В. К вопросу об языке населения Азербайджана до отуречения этой области
  5. Al Mas'udi, Kitab al-Tanbih wa-l-Ishraf, De Goeje, M.J. (ed.), Leiden, Brill, 1894, pp. 77-8. "There are, then, different languages such as Pahlavi, Dari, Azari, as well as other Persian languages"
  6. Encyclopaedia Iranica. Azari, the Old Iranian Language of Azerbaijan
  7. Lazard, Gilbert 1975, "The Rise of the New Persian Language". "Azarbaijan was the domain of Adhari, an important Iranian dialect which Masudi mentions together with Dari and Pahlavi"
  8. Professor Ighrar Aliyev. The History of Aturpatakan.
  9. M. Reza Ghods Iran in the twentieth century: a political history. — Lynne Rienner, 1989. — S. 170. — ISBN 0744900239, 9780744900231
  10. Source: Paul, Ludwig. (1998) "The Position of Zazaki Among West Iranian languages."

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]